Mavi Kod : Hemşire Olarak Ne Yapmalıyız?

Mavi kod birçok hemşirenin karşılaşmak istemediği zorlu bir deneyimdir. Tecrübeli hemşireler için bile stres yaratan bu durum tecrübesiz hemşireler için çok daha fazla streslidir. Hemşirelerin teorik olarak bu deneyime hazırlanması ve çeşitli eğitimlerle pratik yapması stresini azaltacaktır. Bu yazımızda Mavi kod ekibinde hemşirenin rolünden bahsedeceğiz.

Mavi Kod Nedir?

Mavi kod ; hasta, hasta yakını, ziyaretçi ya da çalışanın bilinç kaybı, solunum durması/zayıflaması, anı bayılma veya nabız alınamaması, siyanoz ve solgunluk durumunda kullanılan acil durum kodudur. Hastanelerde kalp ve akciğer canlandırmasını gerçekleştiren ekip mavi kod ekibi olarak bilinir. Bu ekip gelene kadar hemşirelerin resüsitasyona başlaması gerekebilir. Bu nedenle hemşirelerin resüsitasyon eğitimi alması gerekir. Eğer böyle bir eğitim almadıysanız yakınınızda bulunan sağlık personeline haber vermeniz gerekecektir.

Ne Zaman Mavi Kod Verilmelidir?

Mavi kod kararını saniyeler içinde vermeniz hastanın hayatta kalma şansını artırması açısından önemlidir. Bu nedenle çok hızlı karar vermeniz gerekir. Eğer hasta nefes alamıyorsa veya nabzı yoksa mutlaka mavi kod verilmeli ve sizin tarafınızdan mavi kod ekibi gelene kadar resüsitasyona başlanmalıdır.

Mavi kod ekibi gelene kadar hemşire olarak yapmanız gerekenler nelerdir?

• Yardım için mavi kod ekibini arayın.
• Hastanın yatağını düzleştirin ve yastıkları yataktan çıkarın. Hastanın başının altındaki yastığı alın.
• Karotis nabzını kontrol edin.
• Kalp masajına başlayın.
• Acil arabasını (Crash card) ve resütasyon için gerekli mazemeyi hasta yatağının olduğu alana getirin.
• Eğer varsa hastanın sırtına sert ve düz bir plaka yerleştirin.
• Hastanın hava yolunu kontrol edin. Air way takın ve ambu ile oksijen verin. Ambuya oksijen geldiğinden emin olun. Eğer hastanede merkezi sistem oksijen yoksa oksijen tüpünü hasta başına çekin.
• Defibrilatörü hazırlayın defibrilatörün sarj olup olmadığını kontrol edin.
• Larengeskopu ve entübasyon tüplerini hazır edin.
• Yoksa hastaya damar yolu açın.
• IV sıvıların ve acil durum ilaçlarının hazır olduğundan emin olun.
• Yaptıklarınızı kaydedin.

Eğer hastanenizde farklı bir prosedür uygulanıyorsa bu listeye ekleme yapabilirsiniz.

Mavi Kod Ekibinde Kimler Yer Alır?

Her hastanede kod ekibi farklı olabilir. Mavi kod ekibinde sıklıkla aşağıda yer alan sağlık çalışanları olacaktır.

• GYBÜ Sorumlu Hekimi (Mavi kod ekibinin lideri)
• Kardiyoloji Hekimi
• Acil Servis Sorumlu Hekimi
• GYBÜ Sorumlu Hemşiresi
• İlgili alandaki Sorumlu Hemşire
• Hastanın primer hemşiresi

Mavi Kod Ekibinde Hemşirenin Görevi Nedir?

Hemşirelerin yapması gereken en önemli şey sakin kalmak ve hızlı düşünmektir.  Hatalar pahalı olabilir, bu nedenle derin bir nefes alın ve doğru şeyleri yaptığınızdan emin olun.

1. Deneyim kazanmak için öncelikle yapılması gerekenler. Mavi kod tatbikatları yapabileceğiniz eğitim fırsatları araştırın. Bu size gerçek bir mavi kodla karşılaştığınızda ne yapacağınızı, bedeninizin ve zihninizin vereceği reaksiyonları fark etmek ve yönetmek için şans verecektir.

2. Mavi kod ekibinin içinde yer almadan önce mavi kodlara katılın ve izleyin. Ülkemizde kardiyo pulmoner resütasyon kursları düzenlenmektedir. Bu kurslara katılıp eğitim alabilirsiniz. Eğitiminizi tamamladıktan sonra ekibin içinde yer alın. Bir şeyi izlemek öğrenmek için önemli bir yoldur. Öncelikle mavi kodları izleyin ve yardımcı olun.

3. Doktorun söylediklerini takip edin ve eksiksiz bir şekilde yerine getirin. Ekip liderinin doktor olduğunu unutmayın.

4. Kod sonrası mavi kod ekibinden sizinle ilgili geri bildirim isteyin. Kendimizle ilgili geri bildirim almak kendi gelişimiz için önemlidir. Neyi doğru yaptım? Kendimi nasıl geliştirebilirim? Ne üzerinde daha fazla çalışmam gerekir? Gibi soruları samimiyetle sorun ve geri bildirim alın.

Mavi Kod Sırasında Ne Yapmamamız Gerekir?

1. Bağırmayınız

Sesinizi yükseltmeyin ve sakin olun. Zaten çok gergin ve stresli bir durum, yüksek sesle veya heyecan verici bir ses kullanmak sadece odanın endişe ve gürültü seviyesini artıracaktır.

2. Biliyormuş gibi davranmayın

Eğer bu süreçte ne yapmanız gerektiğini bilmiyorsanız, bilmediğinizi ifade edin ve bilen birinin gelmesini sağlayın.

3. Mavi kod ekibi geldiğinde oradan ayrılmayın.

Ekip size hasta ile ilgili sorular soracağı için ortamı terk etmeyin. Bu sırada hasta ailesine de bilgi verilmesi gerektiğini unutmayın.

4. Görevi sizden teslim alacak meslektaşınıza bilgi vermeden hastanın başından ayrılmayın.

Hastayı sizden teslim alacak meslektaşınıza yaşananları detaylı bir şekilde açıklayın. Açıklamadığınız taktirde hastaya yapılması gerekenler unutulabilir.

Mavi Kod Verilmeyecek Hastalar

Çalıştığınız serviste mavi kod verilmeyecek hasta varsa bilmeniz ve evraklarının olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Bu hastalarda solunum ya da kardiyak arrest gelişirse kod ekibini çağırmanız gerekmez. Bazı hastanelerde bu hastalara takılan bilekliklerde kod verilmeyeceği belirtilmiş olabilir.

Sakin olun ve yardım edin.

Henüz bir eğitim almadıysanız, yaşadığınız şehirde Temel Yaşam Desteği (TYD) ve İleri Kardiyak Yaşam Desteği (İKYD) eğitimlerinin olup olmadığını araştırın. Bu eğitimleri aldığınızda kendinizi konuya müdahale etme konusunda daha yeterli hissedebilirsiniz.  Bu da sizin doğru uygulamayı hızla yapmanızı sağlayacaktır.

Mutlaka çalıştığınız hastanenin prosedürleri hakkında bilgi sahibi olun.