Tiroid bezinin yeterince çalışmaması veya tiroid hormonunun yeterli salgılanamaması ile gelişen tabloya hipotiroidi denir. Tiroid bezinin yeteri kadar çalışıp çalışmadığını ise TSH hormonu gösterir. TSH hormonu beynin hipofiz bölümünden salgılanır. Hipotirodi denilen tabloda tiroid hormonu değerlerinin düştüğü gözlemlenir. Böylelikle dokulara yeterli miktarda tiroid hormonu gitmez.
Hipotiroidi bebek ve çocuklarda gelişme geriliğine yol açmaktadır. Gelişme geriliğinde en ciddi görülen belirti zeka geriliğidir. Zeka geriliği gecikmiş hipotiroidinin tedavisinde geri dönüşümsüzdür. Bebek ve çocuklarda geri dönüşümsüz belirtiler ortaya çıkmasına karşın yetişkinde hipotiroidi tedavisi genelde büyük oranda başarı göstermektedir.
Hipotiroidi Çeşitleri
- Primer; tiroid bezi yetersizliğinden kaynaklanır. (Haşimato Tiroidi)
- Sekonder; TSH (hipofizden salgılanır) yetersizliğine bağlıdır.
- Tersiyer; TRH (hipotalamustan salgınalnır) yetersizliğine bağlıdır.
Hipotiroidi Nedenleri
- Organizmanın tiroid bezine karşı antikor üretmesi ve antikorların tiroid bezine tahrip etmesi
- Tiroid bezinin tamamının ve bir bölümünün ameliyat ile çıkarılması
- Toksik guatr tedavisinden sonra tiroid bezinin bir bölümünün tahrip olması
- İyot alımının çok yetersiz olması
- Doğuştan tiroid bezinin eksikliği
- Doğuştan tiroid hormonlarının yapımında bozuklukların olması
Hipotiroidi Belirtileri
- Kişi kendini halsiz ve yorgun hisseder.
- Çocukların gelişim ve büyüme evrelerinde yaşıtlarına göre gerilik görülür.
- Kişi eklemler bölgelerinde uyuşukluk hissedebilir. Ellerde ve ayaklarda karıncalanma hissi yaşayabilirler.
- Kişi sıklıkla baş ağrısından yakınır. Eklem ve kas ağrısı da bu tabloya hâkimdir.
- Bacaklarında ve kollarında güçsüzlük hisseder.
- Kilo alımı fazladır.
- Kadınların menstural döngüsünde (adet kanamalarında) düzensizlikler görülür.
- Kişi sıklıkla gelen üşüme ataklarından şikâyetçidir.
- Deride kuruluk hissi vardır.
- Vücut tüylerinde dökülmeler olur. (kaş, saç vb.)
- Kabızlık sorunu yaşarlar.
- Tırnaklarda güçsüzleşme olur ve daha çabuk kırılırlar.
- Terleme miktarı azalmıştır.
- Seste değişimler görülebilir. (boğukluk, kısıklık vb.)
- Ekstrimiteler de, yüz ve kollarda ödem (şişlik) gelişebilir.
- Bellekte bozulmalar görülebilir. (hatırlamada güçlük vb.)
- İşitme durumunda azalma olabilir.
- Ruhsal değişikliklerde sık rastlanan bir durumdur.
Hipotiroidi Tedavisi
- Tedavi ömür boyudur. (Geçici hipotiroidizm vakaları hariç)
- Tiroksin (T4) hormonu takviyesi ile hastalara tedavi uygulanır.
- Nadiren de olsa Haşimato hastalarında kendiliğinde düzelmeler görülebilmektedir.
- Genel olarak hastalığın seyri iyidir.
Hipotiroidi Hemşirelik Bakımı
- Özellikle yaşlılarda hipotiroidi tedavisinin yarım bırakılması veya hiç tedaviye başlanmaması ile koma durumu gözlemlenir. Bu durum hakkında hastalara eğitim verilmelidir.
- Hastalara kullandıkları T4 hormonunun vücut için yabancı bir madde olmadığını, amacın tiroid bezlerinin üretemediği hormonun eksikliğini kapatmak olduğu anlatılmalıdır.
- Tedavi altında olan hastaların kontrol muayenelerini aksatmamaları gerektiği hastalara belirtilmelidir. Çünkü sıklıkla TSH düzeyleri kontrol edilmelidir. (en geç yılda 1 kez kontrol muayenesi ve hormon ölçümü)
- Hipotiroid tedavisi esnasında demir ve kalsiyum ilaçları alınmamalıdır. Çünkü tiroid ilaçlarının emilimi bozulur.
- Haşimato hastaları kesinlik iyotsuz tuz kullanmalıdır.
- Kalp hastaları hipotiroidi tedavisinde riskli gruptadır. Sık sık kontrol edilmelidirler.
- 35 yaş üstü kişilerde her 5 yılda bir TSH ölçü yapılmalıdır.
- Gebelerde ve gebelik düşünenlerde TSH ölçümü mutlaka yapılmalıdır. (en az 1 kez)
