Son yıllarda tıbbi hatalardan dolayı hasta kayıpları yaşanmaya başladıkça hasta güvenliği kavramı gündeme gelmiştir. Hasta güvenliğinde amaç kayıpların en aza indirilmesidir. Hasta güvenliğinin sağlanabilmesi için bir kurumda hasta güvenliği kültürünün oluşturulması gerekir. Bu kültürün oluşturulmasında tüm sağlık çalışanlarına önemli görevler düşmektedir.
Hasta güvenliği kültürü; hataların şeffaf bir şekilde bildirilmesi, tıbbi hataların önlenmesi amacıyla protokoller, kontrol listeleri vb. hazırlanması, hataların sistematik şekilde değerlendirilmesidir.
Kurumda çalışan tüm sağlık çalışanlara konu ile ilgili düzenli eğitimler düzenlenmesi de hasta güvenliği kültürünün oluşturulmasında önemlidir.
Hasta Güvenliğini Sağlamada Hemşirelerin Ne Yapması Gerekir?
Daima el hijyeni uygunluğunun sağlanması
Kirli eller bir hastadan diğer hastaya enfeksiyonların taşınmasını kolaylaştırır. Araştırmalar, kirli ya da yetersiz yıkanmış ellerin, hastalarda hastanede yatmaya bağlı gelişebilecek nazokomiyal enfeksiyonların oluşum sıklığının artmasına neden olduğu bildirilmiştir. Hemşireler arasında el yıkama sıklığının %40’ın altında olduğu düşünülmektedir. Etkili el yıkama uygulamaları kritik öneme sahiptir ve her zaman gözetilmesi gerekir.
Koruyucu ekipman kullanımı
Amerika’da yılda yaklaşık 1.7 milyon kişide nazokomiyal enfeksiyon geliştiği bildirilmiştir. Ülkemizde en sık görülen hastane enfeksiyonlarının pnömonu ve idrar yolu enfeksiyonları olduğu bildirilmiştir. Bu enfeksiyonların oluşumunun önlenmesinde koruyucu ekipman kullanımı çok önemlidir. Önlük, maske ve eldivenlerin tek kullanımlık olması gereklidir. Enfeksiyon kontrol prosedürlerini uygulamak ve bunlara uymak, bariyer önlemleri almak ve gerektiğinde steriliteyi korumak, hemşirelerin sağlık kurumlarında alabileceği en önemli önlemlerden bazılarıdır.
Steril bakım paketlerini kullanılması
Santral venöz katateri (CVP) olan hastalarda, enfeksiyon gelişme riski artar. Bu nedenle CVP takılırken sağlık çalışanları steril eldiven, maske ve önlük giymelidirler. Steril halde bulunan paketler açılmadan önce eller doğru bir şekilde yıkanmalı ve paketler açılırken sterilliğin bozulmamasına dikkat edilmelidir. İşlem öncesi cilt klorheksidin ile temizlenmelidir. İşlem sonrası steril yara bandı ile kapatılmalıdır. CVP’si olan hastaların pansumanlarının düzenli olarak yapılması enfeksiyon oluşma riskini azaltır. Pansuman zamanını hatırlatan hatırlatıcılar dosyaya ve hasta başında bulunabilir
Hasta kontrol listelerinin hazırlanması ve kullanılması.
Hasta kontrol listelerinin kullanılması hemşirelerin hasta güvenliğini güvence altına almasında oldukça etkilidir. Örneğin, preoperatif kontrol listeleri sadece hastalar arasında prosedürleri standartlaştırmakla kalmaz, hemşirelere yapılması gerekenleri adım adım hatırlatarak, oluşabilecek hatanın en aza indirilmesini sağlar. Hasta kontrol listeleri hastanın isminin, yapılacak cerrahi işlemin, ameliyat yerinin vb. önemli ayrıntıların iki kez kontrol edilmesini sağlar.
İlaç uygulamalarında 8 doğru ilkesine uyulması
Hastanelerde hemşireler tarafından en sık yapılan hatalar ilaç uygulamalarına bağlı hatalardır. Bu hatalar nedeniyle hasta kayıpları yaşanabilmektedir. Bu nedenle hemşirelerin ilaç uygulamaları sırasında 8 doğru ilkesine dikkat etmesi gerekir. Hangi ilaç uygulanırsa olsun mutlaka
Doğru Hasta, Doğru İlaç, Doğru Etki, Doğru Doz, Doğru Yol, Doğru İlaç Formu, Doğru Zaman, Doğru Kayıt
kuralına dikkat edilmelidir. Klinikte mümkün olduğu kadar ilaç isimlerini kısaltmayınız yapılan bir araştırma ilaç isimlerinin kısaltılmasına bağlı yılda yaklaşık 15.000 hata yapıldığı bildirilmiştir. İlaç hatalarının önlenmesinde dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ilaçların doğru şekilde saklanması ve hazırlanmasıdır.
Basınç yaralarının önlenmesi
Yatakta uzun süre hareketsiz kalmak zorunda kalan hastalarda (yoğun bakım hastaları, felçli hastalar vb.) yatak yarası gelişebilir. Yatak yaraları gelişen hastalarda yara bölgesinde enfeksiyon meydana gelir ve ağrıya neden olabilir. Basınç yaralarının önlenmesi için hastalara sık sık pozisyon vermek ve basınç noktalarına masaj yaparak dolaşımı artırmak önemlidir.
Düşme riskini azaltmak.
Düşme sonucunda hastanın yatış süresinin uzaması, ciddi yaralanmalar ve yaşamın kaybedilmesine kadar giden durumlar ortaya çıkabilir, kişilerin yaşam kalitesini, psikolojik ve fiziksel sağlığını etkilemektedir. Özellikle 65 yaş ve üstü hastalar, kronik hastalıklar nedeniyle sağlık durumu bozulmuş hastalar, denge ve yürüme bozuklukları olanlar, düşme hikayesi olanlar ve duyma ve görme yetisi yetersiz olanlarda vb. düşme riski fazladır. Düşme riski olanlar hasta iki saatte bir izlenmeli, aileye bilgi verilmeli, hasta kolay takip edilebilecek bir odaya yatırılmalı, hastaya yeşil kol bandı takılmalıdır. Bakım sırasında düşme riskine karşı maksimum önlem alınmalıdır. Odanın aydınlatması kontrol edilmelidir. Çağrı cihazı hastanın ulaşabileceği yere yerleştirilir. Yürüteç değnek ve tekerlekli sandalye ihtiyacı olan hastalara bu ekipman sağlanır. Hastalarınızın ihtiyaçlarını karşılamak, en iyi düşme önleme stratejisidir.
Mezun olmadan önce ya da mezuniyet sonrası hemşirelik uygulamalarıyla ilgili pratikler yapmak.
Hemşirelik uygulamalarını (damar yolu açmak, enjeksiyon uygulamaları, lavman vb.) uygulama laboratuarlarında yaptıktan sonra gerçek hastaya uygulama yapmak hasta güvenliğini artırmada önemlidir. Bir simülatörde uygulama yapmak, gerçek hayatta öğrenmekten çok daha güvenlidir. Lütfen bu fırsatı kullanın.
Kendi sağlığınıza ve dinlenmeye özen gösterin.
Hasta bir hemşire hastaya pek yardımcı olmayacaktır. Hemşireler çok uzun süre çalışmakta, hem zihinsel hem de fiziksel olarak stres yaşayabilirler. İyi bir uyku dinlenmek için önemlidir. Uykusuzluk hata yapma riskinizi artıracaktır. İyi uyku, beslenme ve meditasyon yapmak dikkat ve farkındalığı artırabilir.
Teknoloji kullanın ve hataları en aza indirin.
Teknolojinin sağlık alanında doğru bir kullanılması, büyük sonuçlara yol açabilecek hataların en aza indirgenmesini sağlayabilir.
Bilgili hemşire, sağlık ekibinin en güçlü üyelerinden biridir.
