Yenidoğan asfiksisi, solunumun olmaması veya yetersiz olmasına bağlı bebeğin oksijensiz kalmasıdır. Asfiksi sonucunda oksijen azlığına bağlı doku hasarı (özellikle beyinde) ve ölüm gerçekleşmektedir. Asfiksi doğumdan önce, doğum sırasında veya doğumdan sonra görülebilir.
Perinatal asfiksi, yenidoğanlarda akut mortalite ve kronik sekellerin (serebral palsi, epilepsi, mental yetersizlik vs.) en başta gelen nedenidir.
Yeterli antenatal takibin yapılması, sık doğumların engellenmesi, riskli gebeliklerin yakın takibe alınması, doğumların uygun koşullarda yaptırılması, yenidoğan bebeğe gerektiğinde erken resusitasyonun yapılması ve riskli yenidoğanların yakın takibi ve erken tedavisi ile morbidite ve mortalitenin çok azalacağı açıktır.
Yenidoğan Asfiksisi Tanı
Öncelikle komplikasyonsuz doğum sonucu doğan bebeğin kliniği bilinmelidir.
Komplikasyonsuzu doğum sonrası bebek aktiftir,ağlıyordur ve iyi kas tonusuna sahiptir. Rengi de hızlıca pembeye döner .Bu dönemde bebeği sıcak tutmak gerekir.
Komplikasyonlu doğum sonrası örneğin erken doğum, erken membran rüptürü amniyon ve ya mekonyum aspirasyonu sonrası bebek asfiktik doğabilir.
Yenidoğan Asfiksisi Klinik Bulgular
a)Hafif Orta Perinatal Asfiksi
- Uyanıklık döneminde uzama
- Normal kas tonusu
- Aktif emme
- Düzenli ve ya hafif artmış solunum hızı
b) Orta ağır asfiksi
- Hipotermi
- Hipoglisemi,
- Pupillerde konstriksiyon
- Solunum Sıkıntısı
- Konvülsiyon
- Akut tübüler nekroz,
- Hipotoni,
- Bradikardi
Ağır Perinatal Asfiksi
- Soluk ,kötü perfüzyon
- Serebral Ödem
- Konvülsiyonlar
- Apne
- İntrakraniyal kanama
Yenidoğan Asfiksisi Tedavi ve Hemşirelik Bakımı
Asfiksi, acil tedavi gerektiren bir durumdur. Bu nedenle tüm acil malzemeler ve ilaçlar hazır bulundurulmalıdır. Ancak unutulmamalıdır ki, erken tanımla ve müdahale ile bebek hemen toparlayabilir.
Girişimler,
- Bebek hemşire tarafından radyan ısıtıcı altına alınır, sıcak havlu ile kurulanır.Bebekler ısı değişimlerine ve en önemlisi ısı kayıplarına dayanıksızdırlar.Çünkü ısı kaybettiklerinde metabolik hız artar,bu nedenle glikoz tüketirler ve oksijene gereksinimleri artar. . Asfiksinin önlenmesi ve ilerlememesi için yenidoğanın beden ısısının düzenlenmelidir
- Ayak tabanına şaplak vurularak uyaran verilir,(Aşırı sert uyaranlar işe yaramaz ve ciddi yaralanmalara yol açabilir. Bebeği asla SARSMAYIN!)
- Orafarenks aspire edilir,
- Hava yolunun açılması sağlanır,rengi değerlendirilir,
- Dolaşım apexden kontrol edilir.
- Yüzüne yakın bir maske tutularak oksijen verilir.
- Monitörize edilir,
- Gerekirse hekim tarafından entübe edilerek ( mekonyum aspirasyonu var ise ) trakeal aspirasyon yapılır, Resüsitasyonun ardından bebek yenidoğan ünitesine alınır.
Başhemşire
Hatice Yapıcı
Kaynaklar: Temel Neonatoloji ve Hemşirelik İlkeleri
Türkan Dağoğlu-Gülay Görak
Neonatal Resüsitasyon
ISBN:978-975-590-205-0
Editör : Mehtap İbiş ,Sema ÖZBAŞ,İlker Günay,Mustafa Aksoy,Başak Tezel,Bekir Keskinkılıç
