Uterin inversiyon (ters dönme) uterus fundusunun (rahmin tepe noktasının) tamamen ya da kısmen endometrial kaviteye doğru (rahim içi boşluğa doğru) çökmesi ve daha ileri seviyede iç-dış dönmesi sonucu dışarı çıkmasıdır. Uterin inversiyon doğumdan sonra meydana geldiğinde acilen tedavi edilmeli, tedavide zaman kaybı olduğunda anne ölümlerine kadar giden kanama ve şok tablosu oluşabilir.
İçindekiler
Uterin inversiyonu başlıca iki başlık altında inceleyebiliriz:
- Puerperal uterin inversiyon: Normal doğum ya da sezeryan sonrasında meydana gelir.
- Non-puerperal uterin inversiyon: Polip, myom gibi diğer nedenlere bağlı oluşan inversiyondur.
Uterin inversiyonların yaklaşık %95’i doğuma bağlı (puerperal) olarak, kalan %5’i ise diğer nedenlerden (non-puerperal) dolayı gerçekleşir.
Puerperal (obstetrik) uterin inversiyon
Doğumdan sonra meydana gelen uterin inversiyon doğum sonu ilk 24 saat içinde oluşursa akut uterin inversiyon, doğum sonu 24 saat-1 ay arasında meydana gelirse subakut uterin inversiyon, 1 aydan sonra meydana gelirse kronik uterin inversiyon olarak adlandırılır. Büyük kısmı akut uterin inversiyondur. Doğumda umblikal kordun (göbek kordonunun) aşırı çekilmesi ve fundusa aşırı baskı yapılması sonucu obstetrik uterin inversiyon oluşabilir.genellikle normal doğumda meydana gelen uterin inversiyon sezeryan doğum sırasında da meydana gelebilir.
Puerperal uterin inversiyon muayenede vajenden veya serviksten fundusun çıkmasıyla tanılanırken bazı durumlarda tanılamaya yardımcı olarak ultrasongrafi de kullanılabilir. Önemli bulgulardan biri de abdominal muayenede fundusun normal yerinde palpe edilememesidir.
Uterin inversiyonun derecesine göre sınıflandırma:
- 1.Derece: Kısmen kaviteye doğru inverte olan fundus serviksi geçmemiştir.
- 2.Derece: Fundus serviksten dışarı çıkacak kadar inverte olmuştur.
- 3.Derece: Fundus dışarıya kadar inverte olmuştur.
- 4.Derece: Uterus, vajina ve serviks dışarı çıkacak inverte olmuştur.
Obstetrik uterin inversiyonda ciddi kanama ve şok gibi komplikasyonlar oluşabileceğinden tedavisinin hızla yapılması önemlidir. Uterin inversiyon anında eğer ki plasenta halen ayrılmamışsa kanama riskini artırdığından dolayı uterus düzeltilmeden önce plasentanın elle ayrılması önerilmektedir. Uterotonik ilaçlar uterusun manuel olarak düzeltilmesini zorlaştıracağından bu ilaçların hemen kesilmesi önerilir. Manuel olarak ilk denemede uterusu düzeltmek başarısız olursa uterusu gevşetici ajanlar verilerek manuel yerleştirmenin tekrar denenmesi önerilmektedir. Uterusun manuel olarak eski pozisyonuna getirilemediği durumlarda abdominal ve vajinal yolla uygulanabilen operasyonlar vardır. Normal pozisyonuna yerleştirilen uterusta inversiyonun tekrarlanmasını ve atoniyi engellemek amacıyla uterotonik ilaçlar başlanması önerilir.
Non-puerperal (jinekolojik) uterin inversiyon
Genellikle fundusta (rahmin tepe noktasında) bulunan polip ve myom, sarkom benzeri patolojilere bağlı oluşur. Fundusta mevcut kitlenin ağırlığının etkisiyle fundus vajinaya doğru iner ve tamamen inverte olarak (ters çevrilerek) vulvaya kadar prolapsusu (sarkması) ile sonuçlanır. En sık olarak fundal submukozal myomlara bağlı oluşurken polip veya malignitelere bağlı olarak da oluşabilir. İnversiyonun gelişme mekanizmasında uterus (rahim) içindeki tümöral kitlenin uterus duvarını basınç etkisi ile inceltmesi ve servikal dilatasyona (serviksin genişlemesi) neden olması da rol oynar.
Mercan Bozkurt
