Tıbbi Tanı ile Hemşirelik Tanısı Arasındaki Farklar

Hemşirelikte tanılama; sağlıklı/hasta bireyin bakımının sürdürülmesinde hemşireye sistematik bir bakış açısı kazandıran hemşirelik sürecinin bir basamağıdır. Doğru hemşirelik tanıları koymak, hastaların kaliteli bir hemşirelik bakımı alabilmelerine yardımcı olurken, bu tanılar doğrultusunda hazırlanan bakım planları sayesinde hemşirelik bakımı izlenir ve sonuçlar değerlendirilebilir. Hemşirelik tanısının kullanılması hastaya verilen bakımı geliştirir ve hasta merkezli bakım için rehberlik oluşturur. Hemşirenin bağımsız karar verme yeteneğini geliştirirken, yasal ve etik dökümanları sağlar. Ayrıca hemşireliğe ait bilimsel bilginin geliştirilmesine ve dolayısıyla meslekleşmeye katkıda bulunur.

Hemşirelik öğrencilerinin bakım planı hazırlarken en çok zorlandığı kısım hemşirelik tanısı belirlemedir. Yapılan en önemli hata tıbbi tanıları hemşirelik tanısı gibi kullanmaktır. Fakat tıbbi tanılar ve hemşirelik tanıları tamamen birbirinden farklıdır ve tıbbi tanılar hemşirelik tanıları yerine kullanılamaz. Günümüzde, doğru hemşirelik tanısı koymada NANDA Hemşirelik tanıları taksonomisi rehber olarak kullanılmaktadır.

Tıbbi Tanı ve Hemşirelik Tanısı nedir?

Tıbbi Tanı diğer adı ile teşhis, bir sağlık sorununu/hastalığı hastanın tıbbi geçmişini, belirtileri ve bulguları değerlendirerek ve hastayı çeşitli yöntemlerle muayene ederek tanımlama işlemidir. Tıbbi tanıyı bireyi tedavi etmeye yetkili tıp doktoru belirler. Genel bir ifade ile hastadaki sağlık sorununu isimlendirir.

Hemşirelik tanısı ise mevcut ya da olası muhtemel sağlık problemlerine karşı birey, aile ya da toplumun biyolojik, fonksiyonel, psikolojik, sosyal, spiritüel tepkilerini içerir. Dolayısı ile bu tanılama, insan tepkilerinin tanılanması, insanın sağlıkla ilişkili davranışlarının okunmasını ve yorumlanmasını içeren bir süreçtir. Genel bir ifade ile bireyin hastalığa verdiği tepkilerin adlandırılmasıdır.

  Bu iki tanılama sistemi arasındaki farklar ise;

• Tıbbi tanı hastalığı adlandırıp tedavi etmeyi amaçlar. Hemşirelik tanısının amacı ise bireyin sağlığını korumak, geliştirmek ve hastalık halinde iyileştirmektir.
• Tıbbi tanı hastalığın patolojik sürecine odaklanırken, hemşirelik tanısı hastalık süreci sebebiyle bireyin ve ailesinin yaşadığı problemlere ve hastalığa gösterdiği tepkilere odaklanır.
• Tıbbi problemleri aynı olan birçok hasta olmasına rağmen her bireyin bireyselliğini göz önünde bulundurmak gerekir. İşte bu konuda devreye hemşirelik tanıları girer ve bu doğrultuda yapılan bakım planı her bireyin kendine özgü ihtiyaçlarını belirlemesini sağlar. Bu durumda tıbbi tanı genel iken hemşirelik tanısı özeldir denilebilir. Yani birçok insan aynı tıbbi tanıya sahipken farklı hemşirelik tanılarına sahip olabilir. Örneğin; hipertansiyon, diyabet, KOAH gibi hastalıkların belirtileri, tanı ve tedavi şekilleri benzer olmasına rağmen, birbirinin aynısı iki birey yoktur. Hemşirelik tanısı da bireyin hastalığa gösterdiği tepkilere odaklandığı için bireyden bireye farklılık gösterir. Örneğin diyabet tanısı konmuş bir bireyde diyeti hakkında “Bilgi Eksikliği” tanısı konurken, yine aynı tıbbi tanıya sahip başka bireyde bu soruna rastlanmayabilir.
• Hemşirelik tanısı tıbbi tanının aksine bireyin ailesini ve fiziksel çevresini de kapsar. Hemşirelik tanısı belirlenirken birey ailesi ile bir bütün olarak ele alınır. Bireyin ailesi ile ilgili de hemşirelik tanısı konulabilir.

• Tıbbi tanılarda hastalığın tedavisi hastalık iyileşene kadar ya da etkisi azalana kadar devam eder. İyileşme tam olarak gerçekleşince ortadan kalkar. Hemşirelik tanıları ise sağlıklı/hasta bireyin sağlık durumu ve hastalığa gösterdiği tepkiler farklılaştıkça değişebilir.
• Hemşirelik tanısı ile tıbbi tanı arasındaki önemli bir fark da hemşirelik tanısının hemşirenin görev tanımı içinde yasal olarak tedaviye katılmaya yetkili olduğu hasta problemlerini kapsamasıdır. Örneğin; cerrahi tedavi gerektiren sağlık sorunları (apandisit, umbilikal herni vb.) tıbbi tanılardır. Fakat bu sağlık sorunlarının cerrahi tedavileri sonrası hastanın rahatını sağlama ve iyileşme sürecini hızlandırma gibi amaçlara yönelik uygun hemşirelik tanıları (ağrı, etkisiz hava yolu temizliği vb.) konulabilir.