Stockholm sendromu bir kimse tarafından zorla kaçırılarak rehin alınan, eziyet gören bireyin sonradan kendisine bu zorbalığı yapan kimseye sempati ve sevgi bağı oluşturması, yaptıklarına hak vermesi olarak ifade edilebilecek psikolojik bir durumdur.
Stockholm sendromunda oluşan psikolojik ruhla birlikte;
- Rehine, ona zorba davranan kişinin duygularını anlamaya başlar.
- Rehine, zorbalığı yapan kişiyle özdeşleşir.
- Rehine, zorba davranan kişinin oluşturduğu kötü şartları benimser, o kişinin yanında yer alarak bu şartları savunur ve ona yardım eder.
- Rehine hayatta kalma duygusunun yoğunluğu ile zorba kimseyle hareket eder duruma gelir.
Tüm bunlar aslında rehinenin yaşadığı anksiyete ve şiddetten dolayı oluşur, rehinenin aldığı karar sonucu gerçekleşmez.
Stockholm sendromu sadece rehin alınma durumunda oluşan bir sorun değildir. Aynı zamanda tecavüz, taciz, siyasi ve dini baskı sonucu maruz kalınan saldırılar, aile içi şiddet durumlarında da Stockholm sendromu görülebilir.
Stockholm sendromu gelişim süreci
Stockholm sendromunu ortaya çıkaran hayatta kalma içgüdüsüdür. Rehine ya da kurban kendini dış dünyadan soyutlayarak gereksinimleri doğrultusunda kendini saldırgana bağımlı hissetmeye başlar. Saldırganın kurban için yaptıkları – minik iyilikler olabilir ya da temel gereksinimler için yaptığı davranışlar olabilir– kurbanın gözünde çok değerli, çok büyük davranış haline gelecek kadar büyür. Kurban olaylara zamanla kendi penceresinden bakmak yerine saldırganın penceresinden bakar hale gelir.
Stockholm sendromu gelişimini etkileyen faktörler
- Çaresizlik hissi
- İzolasyon durumu
- Saldırgana olan bağlılık ve yakınlık
- Esir alınma, kaçırılma süresi ve yoğunluğu
Stockholm sendromuna yatkınlık oluşturan durumlar
- Hayati risk
- Dış dünyadan soyutlanmak
- Bulunulan ortamdan kaçamayacağını düşünme ya da kaçamaz halde olma
- Nadiren de olsa zorba kişinin kurbanına yakın ve dostça davranması
