Polikistik overde tedavi kesin olarak yoktur. Tedavi şikayetleri azaltmaya yöneliktir. Örneğin aşırı tüylenme varsa tüylenmesi azaltılabilir, adetler düzene koyulabilir, gebelik istiyorsa gebelik oluşması için şartlar uygun hale getirilir ancak polikistik over veya yumurtalıktaki küçük kistler ortadan kaldırılamaz.
Polikistik over sendromu tedavisinde ilk adım kesinlikle fazla kiloları verme ve yaşam tarzı değişikliğidir. Şikayetleri arttıran ve tedaviyi zorlaştıran şişmanlığın giderilmesiyle tedavi kolaylaşacak ve bir çok şikayet azalacaktır. Kilo vermek insülin direncini azaltır. Böylece androjen hormonları dolayısıyla tüylenme de azalır. Yumurtlamanın düzenliliği artar ve gebelik kolaylaşır.
Polikistik overde tedavi kullanılan ilaçlar
Doğum kontrol hapları (Diane 35, Gynelle vb.): Polikistik over sendromunda en sık kullanılan ilaçlardır. Polikistik overde özellikle diane 35(ve gynelle) kullanımı adet düzenlenmesini sağlar ve tüylenme, akneleri azaltır. Gebelik istemeyen kadınlarda sık kullanılır. Tüylenmeyi azaltıcı etkisini en az 6 ay sürekli kullanımda gösterir. Bazen hastalar bu ilaçların etki göstermediğinden kullanımı bıraktıklarını ifade ederler. Bu sebeple kullanımı bırakmak yanlıştır, haplar en az 6 ay kullanımda -daha uzun da sürebilir- etki gösterir. Gebelik isteyen kadınlarda kullanılmaz.
Metformin (Glukofen, Gluformin, Glucophage, Glifor): Aslında bu ilaçlar şeker hastalığında insülin duyarlaştırıcı olarak kullanılan ilaçlardır. Polikistik over sendromunda da insülin direnci arttığından dolayı bu ilaçları kullanımı ile direnç azalır ve bir çok belirtinin düzelmesi sağlanır. Aynı zamanda metaformin ilaçlar zayıflamaya yardımcı olduğundan kilo verilmesi ile şikayetler azalır, yumurtlama düzeni artar ve gebelik kolaylaşır. Hamilelik için yumurtlama tedavisi alan kadınlarda klomifen sitrat (klomen, serophene) tedavisi ile metforminin eş zamanlı kullanımında tedavi başarısını arttırdığını bildiren araştırmalar mevcuttur.
Klomifen sitrat (Klomen, Serophene): Gebelik isteyen kadınlarda yumurtlama tedavisi olarak verilir. Adetin 3. veya 5.gününden itibaren 5 gün kullanılmalıdır. Hamilelik tedavisinde ilk basamağı tek başına ya da metforminle birlikte oluşturur. 6 aylık klomifen tedavisi ile kadınların % 80’inde yumurtlama ve %40-50’sinde gebelik elde edilir. 6 aydan sonra hamileleik oranı düştüğünden dolayı tedavinin daha uzun sürmesi önerilmez.
Progesteron (Gestagen): Adetleri düzenlemek amacıyla sadece adet düzensizliği olan, aşırı tüylenme şikayeti olmayan kadınlarda kullanılır.
Polikistik over bitkisel tedavi
Polikistik over farklı belirti bulgularla geniş yelpazede etki gösteren bir sendrom olduğundan dolayı tek tip tedavi şekli yoktur. Her hastaya ayrı yaklaşım, yaşam tarzı değişikliği ve bulgulara özel ilaçlar ile tedavi gerekir. Takip ve tedavisi sürdürülmediği uzun dönemlerde bazı komplikasyonlara (kalp damar sistemi ile ilgili vb.) neden olabilir. Bundan dolayı bitkisel tedaviler, çaylar gibi yöntemler vakit kaybına neden olarak zarar da verebilir.
Mercan Bozkurt
