Parkinson hastalığı beynimizdeki dopamin hücrelerinin dejenerasyonu sonucunda hareketlerimizde ortaya çıkan bozulmadır. Neden olan faktörler arasında çevresel faktörler, enfeksiyon, ilerleyici yaş, sigara içmeyi sayabiliriz.
Parkinson hastalığı, genelde erkeklerde daha fazla görülür ve orta yaş hastalığıdır. Eğer hastalık 20 den küçük yaşlarda başlarsa buna Jüvenil Parkinson denir. Parkinsonizm ise çok daha geniş bir kavramdır. Parkinsonizm’e ; İdiopatik (nedeni belli olmayan) Parkinson hastalığı, Parkinson plus sendromlar, sekonder parkinsonizm yol açabilir.
Parkinson Hastalığı Belirtileri
Parkinson hastalığı, halsizlik ve yorulma ile başlar. Bulgular ;
- Bradikinezi (istemli hareketlerin yavaşlaması)
- Tremor (titreme)
- Rijidite (sertlik)
- Posturel Reflex Kaybı
Postural reflex kaybı ile denge kaybı ve aktivite değiştirirken sıkıntı yaşanmaktadır. Tanı için bradikinezi + yukarıdakilerden en az birisinin eklenmesi yeterlidir. Bunlara ek olarak konuşmanın monotonlaşması yani aprozodi, konuşmanın yumuşak hal alması yani hipofoni, yüz ifadelerinin azalması, konuşmanın yavaşlaması, donma fenomeni eklenebilir. Donma fenomeni ise ; hasta yürürken birden durur, bekler ve sonrasında devam eder. Genellikle tek taraflı başlar. Aktivite sırasında tremor artar.
Parkinson Hastalığı Tedavisi
Parkinson hastalığında medikal yaklaşım genelde levodopa ve türevlerinin kullanımıdır. Hekim düşük dozda başlayıp yavaş yavaş artırır. Akut yan etki yapabilir ve bunlar uykuya eğilimli olma, baş dönmesi ve mide bulantısıdır. Tedavinin amaçları, medikal tedavi devam ederken rehabilitasyon programını planlamamız için önemlidir.
Parkinson için Fizyoterapi ve Rehabilitasyon
- Kas güçsüzlüğü mutlaka olacaktır bu yüzden kuvvetlendirme egzersizleri verilmelidir.
- Hastaların solunum kapasitelerini korumak ve geriye gitmesini engellemek için nefes egzersizleri yapılır. Diafragmatik solunum verilir.
- Vücutlarını sürekli öne alma eğilimindedirler. Bu özellikle baş ve gövdede yoğun olur. Uzun dönem sonunda bu postür yerleşecektir. Bundan korunmak için hastaya kifoz egzersizleri verilir.
- Kas kuvvetleri azalacaktır ve aktiviteleri yaparken kısa sürede yorulacaklardır. Enduransı artırmak için bisiklet kullanımı önerilir fakat bu hastalar fazla yorulmamalıdır.
- Anksiyete ve depresyon görülebilir, psikolog yardımı alması tavsiye edilir.
- Denge egzersizleri yapılır. Denge tahtasında çalışılır. Parmak ucu yürüme, geri geri yürüme, yan yürüme çalışılır.
- Rijidite yani sertlik için germe uygulanması gerekir. Kısalabilecek kaslara yönelik germeleri fizyoterapist hastanın durumuna göre tedavi programında yer verir.
Stj. Fzt. Burcu Dereli
