KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) iletici hava yollarının daralması ile karakterize ağır bir hastalıktır. Astım, amfizem ve kronik bronşit bu hastalıkta birlikte seyretmektedir. Amfizem dediğimiz rahatsızlık ise solunuma katkısı olmayan distal hava boşluklarında anormal genişlemeler ile karakterizedir ve bunun yanında alveollerde harabiyet vardır. Sinsi başlar ve nefes darlığının şiddeti fazladır.
- Çokça balgam mevcuttur ve balgamın atılması bu hastaların nefes almasını oldukça kolaylaştırır.
- KOAH’lı bireyler derin soluk alamazlar ve nefes verme fazları uzamıştır. Diş ve dudaklarda lekeler vardır.
- Soluk almaları kısıtlandığı için solunuma yardımcı kasları da katarlar ve bu hastalarda nefes alırken omuzlarda yükselme görülür.
- Fıçı göğüs görüntüsü vardır.
KOAH Evreleri ve Tedavileri
Evre 1 : Hafif evrededir ve nefes darlığını kişi koşma tarzı aktivitelerde hissedeceği için hastalığının farkında olmayabilir. Kısa etkili bronkodilatörler ile hastalık hekimler tarafından kontrol altında tutulur.
Evre 2 : Orta evredir ve nefes darlığı ile öksürük ilerler. Hasta durumunun farkına varır fakat bunu kabul etmek istemeyebilir. Uzun etkili bronkodilatörler ile hekimler tarafından hastalık kontrol altına alınmaya çalışılırken solunum fizyoterapistlerince pulmoner rehabilitasyona başlanmalıdır.
Evre 3 : Ağır evredir, öksürük ve dispne oldukça fazladır. Ataklar çoğalır ve günlük yaşam aktivitelerini oldukça etkiler. Hastalar kısa mesafede bile dinlenme ihtiyacı duyarlar. Gerek görülürse gerekli uzman tarafından glukokortikosteroid eklenir.
Evre 4 : Çok ağır evredir. Ataklar yaşam kalitesini minimuma düşürmüş ve yaşamı tehdit eder duruma gelmiştir. Kronik solunum yetmezliği bulunur. Verilen ilaçlar etkili olmuyorsa artık cerrahi girişim düşünülür.
KOAH ve Pulmoner Rehabilitasyon
KOAH’lı bireylerde nefes alma bozulmuştur ve çoğunlukla yardımcı solunum kaslarını aktive ederek diafragmayı kullanmaz hale gelmişlerdir. Bunlara yönelik ;
- Solunum fizyoterapistleri KOAH’lı bireylerde diafragmatik, torakal ekspansiyon, büzük dudak solunumu vb solunum egzersizlerini uygulayarak solunum kaslarını güçlendirmeye çalışır.
- Balgamlarının atılması için gerekli postüral, otojenik drenajları uygular. Perküsyon ile akciğerlere uygulanan işlem balgamın hareketlenmesine yol açar ve kuvvetli bir öksürük ile bu atılmaya çalışılır.
- Reçete edilen ev programı kapsamında; hastalara açık ve temiz havada dinlenme aralıkları verilerek yürüme tavsiye edilir ve periferik kas kuvvetlendirme için hastanın durumuna göre fizyoterapist tarafından gerekli ağırlıklar kullanılarak egzersiz programı hazırlanır.
Stj. Fzt. Burcu Dereli
