Kemoterapik ajanların bireyin kraniyal, santral ve periferik sinir sistemini etkileyerek hasara neden olması durumuna “ kemoterapide nörotoksisite ” denir.
Kemoterapide nörotoksisite, bireyi hem fiziksel hem psikolojik hem de fonksiyonel olarak etkilemekte ve kalıcı hasarlara neden olabilmektedir. Bu nedenle erken tanı, hasta bakımı, hasta ve ailesinin eğitimi bireyin yaşam kalitesini yükseltmek açısından önem taşımaktadır.
Kemoterapide Nörotoksisite Belirtileri
Kraniyal belirtiler
- Koku kaybı
- Görme bozuklukları
- Göz kapağı düşmesi
- Göz kaslarının zayıflaması
- Çiğnemede güçsüzlük
- Fasiyal paralizi
- İşitme kaybı
- Vertigo
- Denge bozuklukları
- Bulantı-kusma
- Tat duyusunda bozulma
- Ses kısıklığı
- Yutma fonksiyonunda değişme
Periferal belirtiler
- Dokunma duyusunda azalma
- Ağrı hissinde azalma
- Sıcaklık algısında azalma
- Motor güçsüzlük
- Kas krampları
- Reflekslerde azalma
- Konstipasyon
- İnkontinans
- Ortostatik hipotansiyon
Santral belirtiler
- Uyku hali
- Oryantasyon bozukluğu
- Hafıza kaybı
- Konuşma güçlüğü
Kemoterapide Nörotoksisitede Hemşirelik Bakımı
- Bireyin nörolojik durumu incelenir.
- Bireyin öyküsü dikkatlice alınır.
- Duyusal ve fonksiyonları, refleksleri değerlendirilir.
- Dengeli beslenmesi, bol sıvı tüketmesi ve egzersiz yapması önerilir.
- Hastanın güvenliği konusunda aile bilgilendirilir.
- Kemoterapide nörotoksisite belirtileri konusunda hasta ve ailesine bilgi verilir.
- Bireye uyum ve rehabilitasyon konusunda destek verilir.
- Bireyin alkolden uzak durması söylenir.
- Hasta ve ailesinin soruları açık ve net şekilde cevaplandırılır ve destek olunur.
Büşra YAĞCI
