Kadın üreme organları iç ve dış üreme organları olmak üzere iki bölümden oluşur. Kadın üreme organları kadınlarda nadir de olsa ağırlık ve boyut olarak farklılık gösterebilir. İç üreme organları, alt karın bölgesinde, pelvis (leğen kemiği) içinde yerleşmiştir. Dış üreme organlarının bulunduğu alana vulva (perine) denir.
Dış Üreme Organları
- En dışta Büyük ve küçük dudaklar (labia majör- labia minör)
- Bızır (klitoris)
- Bızırın alt kısmında hazne (vajina) girişi
- Bartolin Bezleri bulunur.
İç Üreme Organları
- Dölyolu, hazne (vajina)
- Rahim, dölyatağı (uterus)
- Tüpler (yumurtalık kanalları- fallop tüpleri)
- Yumurtalıklar (overler)
Kadın Üreme Organlarından Dış Üreme Organları
Büyük Dudaklar (labia majör)
Bunlar kıllarla kaplı 8-10 cm uzunluğundaki yapılardır. İç kısımlarında kıllar yoktur. Koyu renklidir, ter ve yağ bezlerinden zengindir. Görevi bölgeyi travmalardan korumaktır.
Küçük dudaklar (labia minör)
Büyük dudakların iç kısmında uzanan, iki deri kıvrımına küçük dudaklar denir. Bu alanda kıllar bulunmaz. Yağ ve ter bezi içerir. Sinir ve damar yönünden zengindir. Kadın üreme organlarından olan küçük dudakların boyutları bazen birbirinden farklı olabilir fakat bu normal bir durumdur.
Bızır (klitoris)
Kadınlarda erkeklerdeki penisin karşılığıdır. Cinsel ilişkide uyarılıp sertleşir. Küçük, etli pembe bir çıkıntı şeklindedir. Fazlaca sinir içerir. Büyük bir kısmı yağ ve bağ dokusu altında gizlenmiştir.
Kadın Üreme Organlarından İç Üreme Organları
Dölyolu, hazne (vajina)
Rahim ağzı ile hazne dış açıklığı arasında bulunur, uzunluğu 7-10 cm arasında esnek bir kanaldır. Ayakta dururken hazne duvarları birbirine değer, açıklık yoktur. Cinsel ilişki sırasında, hazne genişler ve uzar. Doğum sırasında bebeğin geçmesine izin verecek şekilde çapı 12.5 cm’e kadar genişler. Haznenin doğal yapısı asit özelliktedir ve kadın üreme organlarını mikroplardan korur. Hazneye kesinlikle pamuk, peçete, tuvalet kağıdı gibi maddeler yerleştirilmemelidir. Bunlar enfeksiyona neden olur.
Görevi
Cinsel ilişki organıdır. Adet kanının atılmasını sağlar ve Bebeğin doğum sırasında geçişini sağlar.
Rahim (uterus)
Ters bir armut şeklindedir. İdrar torbasının arkasında bulunur. Genellikle hafif öne eğik pozisyondadır ve hareketlidir. Kadın üreme organlarından rahim ortalama 60-70 gr. ağırlığındadır. Rahim iki önemli bölümden oluşur. Bunlar rahim gövdesi (korpus) ve rahim boynudur (serviks) .
Rahim gövdesi
Bebeğin yerleştiği ortası boş bir alnadır. Bu alan her ay gebelik için hazırlanır. Rahim boşluğunu çevreleyen endometrium denilen tabaka hormonların etkisiyle her ay gebeliğe hazırlanır. Gebelik oluşmadığında, bu doku adet kanaması olarak dışarı atılır. Adet denilen bu kanamalar ergenlikten menopoza kadar devam eder. Rahmin temel görevi bebeğin büyüyüp gelişmesini sağlamaktır. sağlamaktır.
Rahim boynu (serviks)
Kadın üreme organlarından rahmin alt kısmını oluşturan rahim boynu, hazne içine çıkıntı yapar. Kanalın dış ağzı hazneye, iç ağzı ise rahim gövdesindeki boşluğa doğrudur. Bu organ kadınlarda rahim ağzı kanserlerinin başlangıç nokrası olduğu için çok önemlidir. Kadınların düzenli olarak pap smear yaptırması gerekir. Serviksten normal akıntı salgılanır, eğer enfeksiyon oluşursa akıntı özelliği değişir (kokulu, peynirimsi, yeşilimsi akıntı).
Tüpler (yumurtalık kanalları)
Kadın üreme organlarından olan rahim gövdesinin üst yan köşelerinden çıkan 10-12.5 cm uzunluğunda ince yapıdaki kanallardır. Birkaç milimetre kalınlığındadır. Uçlarında fimbiria denilen püsküllü bir yapı vardır. Bu 1-2 cm uzunluğundaki saçaklar yumurtanın yumurtalıktan tüplere taşınmasını sağlar. Kadın yumurtladığında (ovulasyon) saçaklar yumurtalığa yaklaşır ve yumurtalık üzerinde dolanırlar ve yumurtayı tüpe doğru çekerler.
Görevi
Gebeliğin oluşumu burada başlar. Kadın tohum hücresi ovum ve erkek tohum hücresi sperm burada karşılaşır ve döllenme olur. Döllenmiş yumurtayı rahme ulaştırır. Farklı nedenlerle tüplerinde sorun olan kadınlarda döllenmiş yumurta rahme taşınamadığı için dış gebelik oluşur.
Yumurtalıklar (overler)
Kadın üreme organlarından en önemlilerinden biri olan ve kadına kadınlık özelliklerini veren yumurtalıklar. Badem büyüklüğünde, sağda ve solda olmak üzere iki tanedir. Grimsi ve beyaz renktedir. Kadındaki tüplerin altında yer alır. Yumurtalıklar, ergenlik başlangıcında yüz binlerce olgunlaşmamış yumurta hücresi barındırır. Yumurtalıklardan kadınlık hormonu olan östrojen salgılanır. Her ay bir yumurtalıktan 7-8 yumurta gelişir, ancak bunlardan yalnızca bir tanesi çatlatarak yumurtlama gerçekleşir. Yumurtlama gerçekleşmeyen yumurtalıkta kistler oluşur. Yumurtanın ortalama yaşam süresi 36 saattir. Menopozdan sonra kadınlarda yumurtlama olmaz bu nedenle östrojen düzeyi azalır ve gebe kalamaz.
