Histerektomi rahimin alınması ameliyatı öncesi hemşirelik bakımı

Histerektomi rahimin alınması ameliyatı öncesi hemşirelik bakımı

Histerektomi  ameliyatı yapılan kadınlar uterusun alınmasından sonra vücutlarında ne gibi değişikliklerin olacağını anlayamazlar. Bunu cinsel kimliklerinin kaybı olarak görebilirler. Bu nedenle hastaya uygulanan hemşirelik yaklaşımının destekleyici olması ve hastayı psikolojik olarak hazırlaması çok önemlidir.

Bunun yanında histerektomi majör bir ameliyattır. Hastanın ameliyat öncesi fiziksel hazırlığı ve ameliyat sonrası bakımı hastada gelişebilecek komplikasyonların önlenmesi açısından son derece önemledir.

Doğum ve kadın hastalıkları hemşireliğinde kullanılacak histerektomi rahimin alınması ameliyatı öncesi hemşirelik bakımı planı aşağıda ele alınmıştır.

 Hemşirelik Bakımının Amacı

• Hastayı ameliyat için psikolojik ve fiziksel olarak hazırlamak.
• Hastada meydana gelebilecek olan fizyolojik problemlerin belirti ve bulgularını kontrol etmek ve normalden sapmaları hekime bildirmek.
• Hastaya ameliyat sonrası olabilecek komplikasyonlar hakkında bilgi vermek, bu komplikasyonların belirti ve bulgularını hastaya öğretmek.
• Histerektomi ameliyatının yaşam tarzını ve gelecek sağlık durumunu nasıl etkileyeceğini belirtmek.
• Hastanın aktivitelerindeki “araba kullanma, evdeki işler” sınırlarının neler olduğunu belirtmek.
• Hastanın hijyeni ile ilgili konulardaki belirsizlikleri, ameliyat bölgesi bakımı, banyosu, tampon kullanımı vb. durumları açıklamak.
• Kayıp hissi gibi reaksiyonları belirlemek ve başa çıkma mekanizmalarını hastaya öğretmek.
• Cerrahi menopoza giren hastaya menopoza ait belirtilerin neler olduğunu açıklamak ve hormon replasman tedavisi hakkında bilgi vermek.
• Hastaya cinsel yaşamında meydana gelebilecek değişiklikleri ve bu değişiklikler sonrası ortaya çıkabilecek problemlerin neler olduğunu anlatmak. Bu problemlerin çözüm yollarını hastaya açıklamak.
• Evde kullanacağı ilaçları varsa bu ilaçların ismini, amacını, dozunu, etki ve yan etkilerini açıklamak.

Histerektomi rahimin alınması ameliyatı öncesi hemşirelik girişimleri

Hastanın ameliyata psikolojik olarak hazırlanması:

• Hasta ve ailesiyle histerektomi ameliyatının amacı, ameliyatın faydaları ve riskleri anlatılarak tartışılır.
• Hastaya histerektomi ameliyatıyla  vücudunda meydana gelecek değişiklikler bir daha adet göremeyeceği, çocuk doğuramayacağı ama vaginası alınmadığı için tekrar cinsel ilişkiye  girebileceği açıklanır.
• Hastanın uterusla birlikte overleri de çıkarılacaksa, hastaya ameliyattan sonra cerrahi menopoza gireceği ve cerrahi menopozla birlikte vücudunda meydana gelecek değişiklikler açıklanır.
• Hastaya ameliyat sonrası olabilecek komplikasyonlar ve bunları önlemek için neler yapması gerektiği açıklanır.
• Hasta, ameliyatla ilgili duygu ve düşüncelerini anlatması için desteklenir.
• Hastanın organ kaybı ile ilgili görüşleri karşılıklı tartışılır, bu kayıpla nasıl başa çıkabileceği konusunda danışmanlık yapılır.

Hastanın ameliyata fiziksel olarak hazırlanması.

• Hastadan hekim istemiyle ameliyat öncesi laboratuar tetkikleri için kan ve idrar alınır, labaratuvara gönderilir.
• Hastaya ameliyat öncesi hekim istemiyle akciğer filmi ve EKG çektirilir.
• Ameliyat öncesi hastaya ameliyat sonrası ağrısının olabileceği, bu ağrı ile başedebileceği ve başetmesi için neler yapması gerektiği anlatılır. Eğer ağrı kesici pumplar (PCA: patient control analjezi) kullanılıyor ise hastaya bu pumplar tanıtılıp kullanımı anlatılarak   kullanmak  isteyip istemediği öğrenilir.
• Ameliyat sonrası dolaşım ve solunum sistemine ait komplikasyonları önlemek için hastaya derin soluk alma, öksürme gibi solunum egzersizleri, aktif ve pasif bacak egzersizlerinin  yararları açıklanarak öğretilir ve uygulatılır. Bu egzersizler hastaya en erken bir hafta önce en geç ameliyattan bir gün önce öğretilir.
• Ameliyattan 1 gün önce veya ameliyat sabahı hastaya barsak temizliği için boşaltıcı lavman uygulanır.
• Ameliyat öncesi ameliyat bölgesi tıraş edilir ve antiseptik bir solüsyon ile temizlenir. Vajinal histerektomi yapılacak ise antiseptik solüsyonla vajinal duş yapılır.
• Hastanın ameliyattan 1-2 gün önce sıvı besinler alması ve ameliyattan 8-12 saat önce ağzından hiç bir şey almaması sağlanır, eğer uzun süre aç kalacak ise hekimin order ettiği IV solüsyonlar takılır.
• Hastanın ameliyat öncesi gece uyuması sağlanır. Eğer uyumuyor ise order edilen sedatifler uygulanır.

Ameliyat sabahı yapılacak hazırlık:

• Hastaya order edilen premedikasyon istenilen saatte uygulanır ve premedikasyondan sonra yataktan çıkmaması önerilir.
• Ameliyat izin kağıdının imzalanıp imzalanmadığı kontrol edilir.
• Hayati belirtileri alınır, kaydedilir. Eğer normalden sapma varsa not edilir.
• Proflaktik antibiyotik order edilmişse, tek doz uygulanır.
• Makyajı, tırnak cilası, çıkartılır.
• Protezleri ve takıları varsa çıkarılır.
• Ameliyat önlüğü giydirilir.
• Yapılan tüm laboratuar tetkikleri, EKG’si, Akciğer grafisi toparlanarak dosyasına konulur.
• Hastanın ameliyata hazırlandığıyla ilişkili form doldurulur.
• Gerginliğini azaltmak amacıyla endişesi varsa paylaşılır.
• Güvenli bir şekilde ameliyata gönderilir ya da mümkünse ameliyata birlikte gidilir.

Yrd.Doç.Dr.Özlem CAN GÜRKAN