Anne ve inek sütü analizi sonucunda inek sütünün bebeğin beslenmesi için uygun olmadığını gösterilmektedir. Bebeklere anne sütü yetmediğinde, protein gereksinimini karşılaması için inek sütü verilecekse mutlaka seyreltilerek verilmelidir. Fakat inek sütü seyreltildiğinde bebek için kalori ve yağ gereksinimini tam olarak karşılamaz. Bu durumda hazır mamalar ı ek beslenme olarak tercih edilir.
Hazır mamalar, besin değeri insan sütüne yakın olarak benzetilmeye çalışılan mamalardır. Ancak tam olarak yerine geçemezler. Örneğin insan sütünün kolesterol ve doymuş yağ asitleri hazır mamalar dan daha fazladır.
Hazır mamalar 3 şekilde bulunur
- Kutu veya şişelerdeki kullanıma hazır form
- Dengeli miktarda su ile seyreltilen yoğun sıvı form
- İmalatçının yönlendirilmesine göre hazırlanması gereken toz formu.
Biberonla Besleme
Biberonla besleme genel olarak meme kullanımından çok hazır mamalar ın kullanımında anneler tarafından kullanılan bir yöntemdir. Ancak bebeğin emzirilemediği, bebeğin hastanede kalmak zorunda olduğu durumlarda da anne sütü biberon ile bebeğe verilebilir. Bu durumlarda biberonla besleme kabul edilen bir beslenme metodudur. Ancak biberonla beslenme istenen ve anne babadan beklenen bir davranış değildir. İlk defa anne ve baba olan bireylerin bebeklerini biberonla nasıl besleyeceklerini, mamayı nasıl hazırlayacaklarını bilmemeleri normaldir.
Biberonla beslemede düz olan cam şişeler tercih edilmelidir. Çünkü bebeğin daha rahat pozisyon almasını sağlar, bebeğin rahatlık düzeyini geliştirir ve geğirme ihtiyacını azaltır.
Yenidoğanın beslenmesini sağlama beslemenin sadece bir yönüdür. Onları sallamak veya okşarken bedene yakın tutmak, beslemenin duygusal durumunu sağlamaya yardımcı olur. Anne sütüyle beslenen bebeklerde olduğu gibi biberonla beslenen bebeklerin de farklı uyaranlara maruz kalmaları için kucakta değişik pozisyonlarda tutulmaları gerekir. Biberonla beslemede acele ettirilmemelidir. İlk 5 dakika enerjili olarak emmelerine ve memnun görünmelerine rağmen, emmeye devam etmelerine izin verilir. Bebeklerin bir günde en az 2 saat emmeleri gerekir. Her gün 6 beslenme yaparlar ve bebekler her bir beslemede (emmenin yaklaşık 20 dakikası) oral haz sağlar.
Beslenmeden sonra bebeklere beslenmenin yemek borusundan midenin en alt ucuna akışına izin vermek ve sıvının yukarısında yutulan havanın çıkışına izin vermek için bebeğe sağ yan pozisyonu verilir. Bu pozisyon bebekte kusmaları ve karında gaz birikmesini önler. Yan yatma pozisyonunu devam ettirmek için bebeğin sırtına rahat ve sıcak yastık yerleştirilebilir.
Biberonla beslemenin bazı istenmeme nedenleri:
1. Bebeğiyle birlikte yakın temasın önemli kısmından yoksun kalacağını düşünür.
2. Bebek uyurken mamayı aspire edebilir.
3. Orta kulak enfeksiyonunu artırabilir. Bebek düz yattığında ve emdiğinde yutakta biriken süt bakteriyel büyüme için uygun araç olur. Bakteri daha sonra östaki tüpüne geçer, orta kulakta akut otitis mediaya neden olur.
4. Dişleri patlak verdiğinde şişede delinmelere yol açarak ağızda mamanın devamlı birikmesi kolaylaşır.
Mamanın Hazırlanması
Bebekler için hazır mamalar ı hazırlamanın iki yöntemi bulunmaktadır. Bunlardan ilki “geleneksel terminal ısı” yöntemidir. Bu yöntemde mama ve biberonun tüm araç gereçleri birlikte ısıtılır. Yani mama biberona konur ve mama içine konur. Sıcak su içinde her ikisi birlikte yaklaşık 20 dakika kaynatılır.
İkinci yöntemde ise “aseptik yöntem”den bahsedilir. Burada mamanın konacağı biberon önceden ayrı olarak kaynatılır, sonra mama şişeye aktarılır. Günümzde ayrı kaynatmalar yerine anneler biberonları bulaşık makinesi gibi temizleme araçlarını da kullanabilmektedirler.
Hazır mamalar ı hazırlayacak olan kişilerin el hijyenin önem vermesi gerekmektedir. Mama hazırlayacak anne veya baba ellerini ve mamalar hazırlamakta kullanılacak olan bütün araçları yıkarlar. Mama belirtildiği oranlarda hazırlanır ve her beslemeden önce şişeye konulur. Çoğu ailenin beslemeden önce mamayı ısıtmayı tercih etmesine rağmen mamayı ısıtmak isteğe bağlıdır. Beslenmeden sonra şişede kalan süt bakteriler için rahat bir üreme ortamı sağladığından tekrar kullanıma uygun değildir. Bu nedenden dolayı bebek tarafından tüketilmeyen hazır mamalar dökülmelidir ve her beslenme öncesinde yeniden hazırlanmaları gerekir.
Biberonların mikrodalga fırında ısıtılması, sıvının yüksek ısıda olması veya biberonun çatlamasına bağlı yanık oluşabileceğinden anne- babalara bu yöntemle hazır mamalar ın ısıtılması önerilmemektedir.
Yrd.Doç.Dr.Gülay MANAV
Üsküdar Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği AD.
