Hamileliğin ilk zamanlarında vasküler dirençteki azalmaya bağlı olarak (damar duvarlarındaki gevşemeye), gebenin tansiyonlarında hafif bir düşüş görülebilir. Ancak bazı gebelerde ilerleyen gebelik aylarında TA yükselebilir. Özellikle gebe kalmadan önce tansiyon hastası olanlarda bu daha fazla görülür. Eğer gebe kadının TA’nu 140/90 mm/Hg ‘ nin üzerinde ise (gebelikte tansiyon yükselmesi) ” Gebelik Hipertansiyonu” olarak adlandırılır. Etyolojisi tam olarak bilinmemekle birlikte. Damarlardaki vazospazm sonucu meydana geldiği düşünülmektedir. Anne adayının günlük yeme/içme alışkanlığı ile ilgisi yoktur. Gebelikte tansiyon yükselmesi genellikle preeklampsi denilen ve halk arasında gebelik zehirlenmesi olarak bilinen bir hastalığın belirtilerinden biridir.
Preeklampsi Nedir?
Gebelikte tansiyon yükselmesine idrarda protein kaybı eşlik ediyorsa bu duruma preeklampsi denir. Preeklaptik gebelerde;
- haftada 2 kilodan fazla kilo artışı,
- idrarda çıkısında azalma,
- Ellerde ve yüzde sabah uyandığında şişli (ödem) gibi belirtiler eşlik eder. Eğer bu bulgular varsa hasta mutlaka bir doktorasevk edilmelidir.
Gebelikte Preeklampsi Belirtileri
- Tansiyonun 140/90 mm/Hg’nın üzerinde olması
- El ve ayaklarda ödem varlığı
- 24 saatlik idrarda 300 mg üzeri protein varlığı (proteinüri) ; hamilelikte yüksek tansiyon belirtileri olarak ele alınmıştır.
Gebelikte Tansiyon Yükselmesi Tanısı Nasıl Konulur?
Hamilelikte yüksek tansiyonun erken tanısı için her hamile kadın düzenli olarak aylık tansiyon takibi yaptırmalıdır. Ölçüm yapılmadan önce gebenin en az 15 dk. dinlenmesi sağlanmalıdır. Ölçüm sağ koldan ve kolun kalınlığına uygun manşon ile yapılmalıdır. 6 saat içinde yapılan iki ayrı ölçümde de tansiyon 140/90 mm/Hg üzerinde ise ” Gebelik Hipertansiyonu ” tanısı konulur.
Gebelik Hipertansiyonu Olan Anne Adayları Ne Yapmalıdır?
- Düzenli olarak doktor kontrolüne gidilmeli,
- Preeklampsi belirtisi varsa doktorunu ile paylaşmalı,
- Bol istirahat edip kan basıncını yükseltebilecek durumlardan kaçınmalı,
- Kilo takibi yapılmal ve kontrol altında tutulmalıdır.
- Tuzsuz beslenmeli,
- Proteinden zengin gıdalarla beslenmelidir.
Gebelikte Tansiyon Yükselmesi Bebeğe Zararları
Gebelik hipertansiyonu anne ve bebeğin sağlığını tehlikeye sokar. Bu nedenle önemli bir sorundur. Hipertansiyon, feto-plasental dolaşımı bozarak bebeğe yetersiz kan gitmesine neden olarak bebeğin yeterince beslenememesine ve oksijenlenememesine neden olabilir. Bu durum bebeğin erken doğmasına ve bebeğin düşük doğum ağırlıklı doğmasına neden olur.
Esra ÖZCAN
KFNH Yoğunbakım Hemşiresi
