Anne adaylarının dörtte birinde görülen gebelikte basur, diğer isimleriyle hemoroid ya da mayasıl özelikle gebeliğin son aylarında artar.
Basur nedir?
Basur kalın bağırsaklarda ve makatın içinde bulunan venlerin (toplardamarların) genişlemesi, bazense makattan dışarıya doğru meme şeklinde çıkıntı yapmasıdır. Sıklıkla yaşın ilerlemesi ile hastalığın görülme sıklığı artar. Sık gebe kalan ve kilolu kadınlarda basur görülme sıklığı artar.
Gebelikte basur oluşumu:
Gebelik süreci basur (hemoroid) oluşumunda ya da var olan basurun (hemoroidin) şiddetlenmesinde önemli bir rol oynar. Fetüsün büyümesi ile genişleyen uterusun(rahim) venler (toplardamarlar) üzerine olan basıncının artmasına bağlı olarak venöz dolaşım engellenir ve makat kısmındaki venlerde genişleme olur. Gebelikte basur oluşumunu artıran bir diğer faktör progesteron hormonunun etkisi ile damar düz kaslarının gevşemesidir. Gevşeyen venlerde (toplardamarlar) kan göllenir ve makatta göllenen kanın yukarıya doğru gönderilmesi zorlaşır. Ayrıca progesteron nedeniyle barsak hareketlerinin yavaşlaması ve gebelerde sık görülen kabızlık sorunu da gebelikte basur oluşumunu artırır.
Gebelikte basurun belirtileri:
Makat bölgesinde kaşıntı, ağrı, dolgunluk hissi ve tuvalet temizliği sırasında ele kitle gelmesi en önemli belirtisidir. Makat bölgesinde ele gelen kitleler “pake” olarak isimlendirilen basur memeleridir. Aslında bunlar dışarıya doğru çıkıntı yapan toplardamarlardır. Bu nedenle gebelikte basur şikâyeti olan anne adayında dışkılama (büyük abdest) sırasında kanama görülebilir.
Basur oluşumunun önlenmesi:
Basur oluşumunu önlemek için anne adayının düzenli yürüyüş yapması, gün içinde çok uzun süre oturmaması, bol su içmesi, yatarken sola doğru yatması ve kabızlığı önleyecek önlemler alması önerilir.
Basur oluşumunun önlenmesi için kabızlığın önlenmesi gereklidir. Kabızlığı önlemek için;
- Günlük beslenmede lif içeriği yüksek gıdaları tüketmek önemlidir. Lif içeriği yüksek gıdalar barsak hareketlerini artırarak kabızlığı önler. Lif içeriği yüksek gıdalar, meyveler-sebzeler- yulaflı ekmek- keten tohumu, mercimek- kuru fasülye gibi bakliyatlardır.
- Bol su içmekte kabızlıktan korur. Günde mutlaka en az 2 litre (8 bardak) su içilmesi gerekir. Su dışkıyı yumuşatarak dışarıya atılmasını kolaylaştırır.
- Yoğurt tüketiminin artırılması, yoğurt probiyotik içeriği ile barsak hareketlerini düzenler ve kabızlığı önler.
- Düzenli dışkılama anne adayını kabızlıktan korur. Dışkılama için dışkılama hissi gelir gelmez tuvalete gidilmelidir. Tuvalette uzun süre oturulmamalı ve ıkınmamalıdır. Ikınmak basur oluşumunu artırır.
Gebelikte basur tedavisi
Makat bölgesindeki ağrıyı azaltmak için anestol gibi pomadlar doktor önerisiyle kullanılabilir.
Gebelere makat bölgesindeki memeler ve ağrı için oturma banyoları önerilir. Sıcak oturma banyoları makat bölgesindeki dolaşımı artıracaktır.
Eğer makat bölgesindeki ağrı rahatsız edecek düzeyde ise, soğuk oturma banyoları da yapılabilir. Oturma banyoları eczanelerden temin edilebilir.
Gebeler makattaki pakeleri (makatta ki memeler) eline eldiven giyip vazelin sürerek içeriye doğru itmelidirler. Bu ağrının azalmasını sağlayacaktır.
Anne adayının doğumdan sonrada basur şikâyeti devam ediyorsa mutlaka bir genel cerraha başvurmalı ve tedavi planlamalıdır. Basur şikâyetinin derecesine göre cerrahi tedavi bir seçenektir.
