Rahmin iç katmanı endometrium olarak adlandırılır. Bazen endometrium olması gerektiği yerde değil de rahim dışında yerleşme gösterir. Bu duruma endometriozis denir. Adet gören her kadında endometriozis görülebilir. 30 ve 40’lı yaşlarda daha sık görülür.
Endometriozis dokusu aynı rahimdeki doku gibi görünür ve davranır. Endometriozis yumurtalıklar (overler), tüpler, rahmin arkasındaki boşluk, rahmin yüzeyi, kalın bağırsak, rektum (kalın bağırsağın son bölümü), idrar torbası ve üreterlerde (idrar borusu) görülür. Rahim iç dokusu karın zarına ya da alt karındaki organlara yapışabilir. Rahim içi dokusu yumurtalıklarda büyüyerek kist oluşmasına (çikolata kisti) neden olabilir.
Endometriozis risk faktörleri
- Yaş: Üreme dönemi hastalığıdır.
- Gebelik öyküsü: Gebe kalmamış kadınlarda daha fazla görülür.
- Adet özellikleri: Adet kanamasının uzun sürmesi, miktarının fazla olması ve sık adet görme risk faktörlerindendir.
- Vücut ağırlığı: Uzun boylu ve zayıflarda daha sık görülür.
- Aile hikayesi: Genetik özelliği yüksek olduğundan aile hikayesi en önemli göstergedir.
- Yaşam şekli: Yağdan zengin beslenme, alkol ve fazla kafein tüketimi risk faktörlerindendir.
Endometriozis belirtileri
Kasık ağrısı endometriozisin temel belirtisidir. Ağrı adetten hemen önce ya da adet sırasında, idrar ya da dışkı yaparken, cinsel ilişki sırasında oluşabilir. Endometrioziste adet düzensizliği de görülebilir.
Hastalığın şiddeti ağrının miktarı ile her zaman orantılı değildir. Hastalığı şiddetli olan kadınların ağrısı hafif olabilir, hastalığı hafif olan kadınların çok ağrısı da olabilir. Endometriozisi olan çoğu kadının hiçbir şikayeti olmayabilir. Kadınlar hamile kalmak istedikleri halde kalamıyorlarsa endometriozis hastalığı olduklarını yeni öğrenebilirler. Bebek sahibi olamayan kadınların üçte birinde endometriozis vardır.
Endometrioziste tedavi
Endometriozisin kalıcı ve kesin tedavisi yoktur. Endometriozis tedavisindeki amaç kısırlığı gidermek ve ağrıyı ortadan kaldırmaktır. Tıbbi ve cerrahi tedaviler uygulanır. Ağrıyı azaltmakta ilaç tedavisi faydalıdır fakat hamilelik oranını arttırmaz. Hem hamilelik oranını arttırmakta hem de ağrıyı azaltmakta cerrahi tedaviler etkilidir.
