Bebeğin sağlığı ve huzuru için beslenmesi çok önemlidir. Yeterince beslenemeyen karnı aç kalan bebeğin hem gelişimi olumsuz etkilenir hem de huzursuz olur. Bazen anneler emzirme sorunları yaşarlar. Bu problemler genellikle memeden kaynaklanır. En önemli emzirme sorunları memede süt birikimi, süt kanallarında tıkanıklık ve meme iltihabı, meme ucunda çatlak ve ağrı problemleridir.
Memede Süt Birikmesi (memede süt retansiyonu)
Emzirme sorunları arasında memede süt birikmesi önemli bir sorundur. Çünkü mastit (memenin iltihaplanması) oluşumuna neden olabilir. Bebeğin yeterince emememesi veya bebeğin emzirilmemesi gibi durumlarda memede süt birikir. Bu durumda memede ağırlık, sertleşme, gergin ve parlak bir görüntü olur ve annede rahatsızlık hissi oluşur.
Bu problemi yaşayan anneler memedeki sütü boşaltmalıdır. Elle, el pompası ile veya elektrikli pompa ile sağma işlemi yapılabilir. Fakat bu işlemden önce bebeğin emmesini sağlamak daha faydalıdır. Memenin gerginliğinden dolayı bebek meme ucunu tutmakta zorlanabilir. Önce elle sağılıp meme yumuşatıldıktan sonra meme ucu başparmak ve işaret parmağı arasında sıkmadan hafifçe yuvarlatılarak meme ucu daha belirgin hale getirilebilir. Böylece bebek meme ucunu daha rahat kavrayarak emer.
Meme İltihabı (mastit)
Anne sütü, süt kanallarında birikirse süt kanallarında tıkanmalara neden olur. Kanallarda oluşan tıkanıklık yüzünden alveollerde (süt keseciklerinde) süt birikir. Bu biriken süt abse oluşumuna zemin hazırlar ve iltihap riskini arttırır. Meme ucunda bulunan çatlaklar da iyi temizlenmez ise iltihaplara yol açar. Etkili emzirmeme, yanlış pozisyonlar, bebek memedeki sütü bitirmeden emzirmeyi bırakmak ve uzun süre emzirmemek süt kanallarında tıkanıklık ve meme iltihabı nedenlerindendir.
Süt kanallarında oluşan tıkanıklığı gidermek için bebek sık sık emzirilmelidir. Memenin tam boşaltılması sağlanmalıdır. Eğer tıkanıklık 24 saatte emzirme ile düzelmiyorsa ve annenin ateşi artıyorsa bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Memede abse (mastit) varsa bebek emzirilmemelidir.
Meme Ucunda Çatlak
Memelerde oluşan çatlaklar doğum sonrası dönemde en sık görülen emzirme sorunları ndan biridir ve anne için ağrı sebebidir. Genellikle doğumdan sonra ilk haftalarda görülen bu ağrının ana sebebi bebeğin emerken areolanın (memedeki kahverengi kısım) tamamını ağzına almaması, sadece meme ucunu emmesidir. Bunun yanında memenin çok sık yıkanması ve yıkanırken sadece ılık su kullanmak yerine karbonat, sabun benzeri maddelerin kullanılması, havlu ile sert bir şekilde kurulanması da çatlak oluşmasına neden olur.
Çatlakların oluşumunu engellemek için bebeğin areolanın tamamını ağzına aldığından emin olunmalıdır. Meme sık sık yıkanmamalı, yıkanırken de sadece ılık su kullanılmalıdır. Kullanılan havlu yumuşak olmalı de sürterek kurulama işlemi yerine hafifçe dokundurularak temizlenmelidir. Emzirme işlemi bittikten sonra bir damla süt ya da yumuşatıcı yağlar (badem yağı, kakao yağı) meme ucuna sürülerek çatlaklar engellenebilir.
Hemşire Güzide ŞENCİ
Marmara Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
