Gebelik ürününün uterus kavitesi dışına yerleşmesine dış gebelik denir. Dış Gebelik (ektopik Gebelik) ve hemşirelik bakımı kadın doğum kliniklerinde çalışan tüm hemşirelerin bilmesi gereken bir konudur. Tanı: Fizik muayene, gebelik testleri, progesteron, USG, douglas ponksiyonu ve laparaskopi ile konmaktadır. Ayırıcı Tanı: Ektopik gebelik ile karıştırılabilecek diğer durumlar; korpus luteum kistleri, düşük, salfinjit / PID, akut apandisitis, dejenere myom, üriner yol enfeksiyonu, normal gebeliktir.
Dış gebelik kimlerde daha fazla görülür?
Geçirilmiş tubal infeksiyonlar, geçirilmiş tubal ya da pelvik operasyon, hormonal faktörler, kontraseptif hata, ovulasyon sitümülasyonu, infertilite tedavisi ve çevresel etkile.
Dış gebelik nerede görülür?
Dış gebelik en sık fallop tüpleri (% 95), overler, serviks ve abdominal kavite görülür.
Tubal Gebelik: En sık görülen ektopik gebelik şekli tubal gebeliktir. En fazla tüplerin ampulla kısmında oluşur. Bunun dışında fimbirial, istmus ve intertisiyel bölgelerde de dış gebelik oluşmaktadır. Tubal gebelikler ovumun ölümü, abortus ve rüptür olmak üzere üç şekilde sonuçlanır. Tubal Gebeliklerin Sonlanma Şekli: Ampullar 6–12 hafta; tubal abortus, fimbrial 6–12 hafta; tubal abortus, istmus 6–8 hafta; tubal rüptür, intertisiyel 12–14 hafta; tubal rüptür ile sonlanır.
Abdominal : Fallop tüplerinin fimbrial ucundan oluşan rüptür ya da abortusu takiben sekonder olarak oluşur.
Servikal : Nadir görülür, 14. gebelik haftasından önce sonlandırılmalıdır.
Dış Gebelik Belirti ve Bulguları
Rüptürden önce: Abdominal ağrı, menstruasyonda gecikme, anormal vaginal kanama, gebeliğin genel belirtilerinin olmaması, abdominal hassasiyet, ele gelen pelvik kitle.
Rüptürden sonra: Rüptür sırasında abdominal ağrıda aşırı şiddetlenme, baygınlık / baş dönmesi, karının alt kadranında tek taraflı ağrı, omuz ağrısı, şok belirtisi olur.
Dış Gebelik Tedavisi
Rüptür olmamış tubal ise; Cerrahi tedavi, cerrahi tedavinin şekli gebeliğin yerine, hastanın gelecekteki fertilite durumuna bağlıdır.
Rüptür olmuş tubal ise; Cerrahi olarak rüptüre olmuş fallop tüpünün etkilenen bölümünün çıkarılması gerekir.
Abdominal ; Teşhis edilir edilmez cerrahi ile çıkarılır.
Servikal ; Cerrahi son alternatiftir. Methotreksate kullanılabilinir.
Dış Gebelik ve Hemşirelik Bakımı
Akut Ağrı: Ağrının tipi ve yeri belirlenir, rahat edeceği pozisyon verilir, güven verilir, ağrıyı azaltmak için nefes alma eksersizleri öğretilir.
Kanama: Ateş, nabız, tansiyon takibi, kanama takibi, aldığı çıkardığı takibi, IV takibi yapılır. Şok belirtileri gözlenir, ameliyat sonrası pet takibi yapılır, laboratuar bulguları değerlendirilir ve oral verilmez.
Dış gebelik oluşumu açısından risk oluşturan cinsel yolla bulaşan hastalıklar, pelvik inflamatuar diseases gibi durumların önlenmesi koruyuculuk açısından gereklidir. Tubal ektopik gebelik sonrası oluşan rüptürde, hastayı korkutan şiddetli ağrı ve şok tablosu söz konusudur. Bu tablo ile acile gelen hastaya durumu açıklanır. Yapılacak işlemler anlatılır, tanı yöntemleri açıklanır, cerrahi işlem için hazırlanır.
Özlem CAN GÜRKAN
