Ne kadar da kolayımıza gider çocuklarımızı korkutmak. Çok kısa sürede istediğimizi onlara yaptırır fakat çocuğu suçlama, sindirme, kendini acındırma yaklaşımlarının çocuklarda korku gelişmesine neden olabileceğini göz ardı edip çocuğun yaşamının normal seyrini engelleyecek düzeyde ciddi boyuta taşınmasına yol açabiliriz .
çocuklarda korku gelişiminin normal bir parçasıdır. Korku çocuğun potansiyel tehlikeleri dikkate almayı öğrenmesi için olumlu bir güç olabilir .Bebekler ve küçük çocuklar korkuyu deneyimler ancak sözlü ifade edemezler, bebeklerde korku belirtileri ağlama, tekmeleme, ısırma vb dikkate alınmalıdır.Piaget’e göre çocuk 2-7 yaş işlem öncesi dönemde uyaranlara karşı nasıl tepki vereceğini öğrenir.Korku-kaçma ve kaçınma davranışı bu dönemde öğrenilmektedir.Bu nedenle bu dönemde anne-babanın tutumu ve davranışları önem taşır.
Yaş Guruplarına Göre Çocuklar Nelerden Korkar ?
0-2 yaş : Fiziksel uyaranlardan kaynaklanan korkular; yüksek ses, ebeveynlerden ayrılma, yabancılar, ani hareketler, hayvanlar.
3-5 yaş: Gerçek ya da hayali durumlardan gelişen korkular; yaralanma ya da sakat kalma korkusu, hayalet, karanlık, banyo küveti ve şifon sesi, yalnız kalma, rüyalar, vahşi hayvanlar vb
6-8 yaş: En genel korku; hayaletler, karanlık, yalnız kalma, kaybolma, gök gürültüsü, kaçırılma, silahlar, okul korkusu
9-12 yaş: En genel korku; karanlık yalnız kalma, vücudunun zarar görmesi, kötü rüyalar, cezalandırılma ve sınav korkusu, okul korkusu
Adölesan: Beden imgesinin bozulması, ölüm, akran/gruptan ayrılma, sosyal performansta başarısızlık, yalnız kalma ve savaşlar.
çocuklarda korku nedenleri ?
- Deneyimlerinin eksik olması
- Dinlediği, duyduğu, gördüğü herhangi bir olaydan çabuk etkilenme
- Disiplini sağlamak amacıyla baskıcı ve otoriter bir tutum kullanılması
- Aşırı kollayıcı ve koruyucu bir tutum sergilenmesi ‘Aman dikkat et düşersin!’ veya ‘çocuklara sokulma yoksa döverler’ vb.
- Çevresindeki nesnelerin kendinden büyük olması
- Hayal gücünün yetişkinlere oranla fazla olması
- Aile içi şiddet olaylarından etkilenme
- Gördüğü kabuslardan etkilenme vb
Çocukların Korkularını Yenmesinde Ailelere Öneriler Nelerdir ?
- Çocuğunuzun nelerden etkilenip korktuğunu bulmaya çalışın.
- Korkularıyla dalga geçmeyin, hayalgücünün biz yetişkinlere göre geniş olduğunu unutmayın. Onu dinleyip anlamaya çalışın ve ‘seni anlıyorum –anlamaya çalışıyorum’ mesajı verin. Örneğin; “odanda bir aslan göremedim fakat senin için ışıkları açık bırakacağım, eğer bana tekrar ihtiyacın olursa lütfen tekrar çağır”
- Çocuğa korkularını konuşma ve yazma fırsatı sağlayın, hüzün ve öfkesini oyun terapisi ile ifade etmesini sağlayın
- Hastalık, ölüm, ağrı hakkında doğru bilgilendirme yapın; yaşamın gerçeklerine yönelik çocuğu korumaktan kaçınma, gerçek dürüst bilgiler vermeye çalışın
- Korkularından tanıdıklarının yanında söz açıp onu küçük düşürücü hareketlerde bulunmayın.
- Korktuğu durumu aşabilmesi için minik adımlarla yüzleşmesini sağlayın. (Kediden korkuyorsa kedi yavrusunu sevdirmekle işe başlanılabilir.)
- Aşırı koruyucu bir tutum ile çocuğun daha da içine kapanık korkak olmasına neden olur bu konuda dikkatli davranılmalıdır.
- Fiziksel temasının arttırılması çocuğun korkularını azalmasına yardımcı olacaktır .
- Çocuklara bazı korkularımızın kendimizi tehlikelerden korumak adına ve güvenliğimiz için normal bir davranış olduğu söylenmelidir. Örneğin ; “soba yanıyorsa ellememeliyiz, karşıdan gelen bir otobüs varsa koşmamalı beklemeliyiz.”
- Çocuğun arkadaş çevresine girmesine yardımcı olmalı ve öz güvenini geliştirmesinde elimizden geleni yapmalıyız.
- Okul korkusu olan çocuğun bunu aşmasına yardımcı olmak için; çocuğun okula gitmesi konusunda tutarlı davranılması, öğretmen ile işbirliği yapılması, çocuğun olabildiğince çabuk okula gitmesinin sağlanması, ebeveynlerin kendi kaygılarını kontol etmelerinin sağlanması, çocuğun aile bireyleri dışında da yakın ilişkiler kurabileceği insanların olması, akranları ile iletişimin desteklenmesi sağlanmalıdır.
Gizem Tepeli
Çocuk Ruh Sağlığı Ve Hastalıkları
