Cinsel kimlik gelişimi, bireyin kendi bedenini ve benliğini algılayışıdır.
İnsanda cinsel kimliğin gelişimi, cinsel organların yerinde ve normal yapıda olmasına, iç salgılarında bu yapıya uygun zaman ve nitelikte salgılanmasına bağlıdır. Ancak tüm bu özellikler sağlıklı bir cinsel kimlik gelişimi için yine de yeterli değildir. Bu değişimde aile ve içinde yaşadığı toplumsal yapının rolü vardır.
Cinsel kimlik kaç yaşında gelişmeye başlar?
Cinsel kimlik gelişimi 2,5-3 yaşlarında belirginleşmeye başlar. Çocukluk dönemlerindeki öğrenmeler, ilk ilişkiler ve sağlıklı ilişkiler cinsel kimliğin gelişmesini etkiler. Bireyin cinsel ya da cinsel olmayan ilk olumlu doyurucu ilişkileri anne, baba ve kardeşiyle olan ilişkileridir.
Çocuğun doğru modeller görmeyişi, aile içinde ve toplumda cinsel konulara karşı aşırı katı tutumlar, cinsel korkular ve çekingenliklerle yüklü bir cinsel kimlik gelişimine yol açabilir.
İnsanda cinsel kimlik gelişimi bazı kuramcılara göre beş dönemden oluşur.
- Oral Dönem
- Anal Dönem
- Fallik Dönem
- Gizlilik (Latent) Dönemi
- Ergenlik Dönemi
Oral Dönem
Doğumdan 1,5 yaşına kadar süren oral dönemde hem beslenme hem de libidoya (cinsel istek) yönelik emme davranışı bebeği doyuma ulaştırmaktadır.
- Haz noktası ağız ve çevresidir.
- Bu dönemde bakımın sürekliliği ve niteliği çocuğun benliği ve çevresini algılamasında çok önemli olan temel güven duygusunu oluşturur.
- Bu dönemde bebeğin cinsel bölgesine dokunulduğunda haz duyması ve bunu tekrarlamak istemesi son derece doğal, normal ve sağlıklı bir davranıştır.
- Kendi cinsel organlarının keşfi mastürbasyon her iki cinsiyet için de geçerlidir.
- Ebeveynlerin bu davranışa karşı şaşırtıcı, korkutucu ve öfkeli tepkileri çocukta güvensizlik duygusunu geliştirebilir.
Anal Dönem
Birinci yılın sonundan üçüncü yılın ortalarına kadar uzanan dönemdir.
- Anal ve üretral bölgeler cinsel haz bölgeleridir
- Bu dönemde çocuk yürür ve konuşma, kendi benliğinin çevresinden ayrı olduğunu algılama ve bağımsız davranma yetilerini geliştirdiğinden psikososyal açıdan özerklik dönemi olarak adlandırılır.
- aydan 2,5 yaşına kadar uygulanan tuvalet eğitimi ilgiyi cinsel organlara yöneltirken anne ve çocuk arasında çatışmalar da doğurabilir. Çocuk kendince değerli olan dışkıyı anneye sunmakla cinsel bir haz duyar. Tuvalet eğitiminde annenin aşırı katı, baskılayıcı tutumuyla kendi bedenine egemen olmayı öğrenen çocuk ileri yaşlarda “kendini bırakma” korkusuna kapılabilmektedir. Bu durumun bireylerde orgazm bozukluklarına yol açabileceği ileri sürülmektedir.
