Bebekler her beslenmeden sonra kakalarını yaparlar. Anne sütü içen bebeğin dışkısı yumuşaktır bu nedenle bebeklerde ishal olup olmadığını anlamak zor olabilir. Eğer bebek her zamankinden daha sık kaka yapıyorsa ve kakası her zamankinden daha sıvı ise ishaldir. Bunun farkına varabilmek için bebeğin kakasının normal durumunu bilmek gerekir. Bebek ek gıdaya geçtiği zaman kakası yavaş yavaş daha katı ve koyu renkli olur. Bu aşamada ishal vakasını anlamak anne için daha kolaydır. Bebeğin ishal olduğunu fark ettikten sonra bebeğin sıvı alımını arttırmak gerekir. Her hastalıkta olduğu gibi doktora danışılmadan bebeğe asla kontrolsüz ilaç içirilmemelidir.
İçindekiler
Bebeklerde İshal Neden Olur?
Virüs ve bakteriler
Bebeklerde ishal birçok nedenden dolayı görülebilir. Bunlardan bir tanesi viral enfeksiyonlardır (virüsten kaynaklanan enfeksiyonlar). Viral enfeksiyonlarda genellikle ateş, kusma, karın ağrısı, bulantı ve titreme de görülebilir. Başka bir ishal nedeni de bakteriyel enfeksiyonlardır. Bazı bakteriyel enfeksiyonlar hafif atlatılır ve doktora gitmeden diyet ile iyileşme görülebilir. Fakat bazı bakteriyel enfeksiyonlarda özellikle iyi pişmemiş ette bulunan bakterilerden kaynaklanan ishal vakaları çok şiddetli geçer ve mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Doktor bebeğin kakasında bakteriyel enfeksiyon olup olmadığına bakacak ve ona göre ilaç yazacaktır.
Antibiyotik kullanımı
Bebeklerde ishal vakası bebeğin kullandığı antibiyotiğe bağlı olarak da görülebilir. Bu durumda doktora danışılmalı, doktor söylemediği takdirde ilaç kesilmemelidir.
Yanlış beslenme
Bebeklerde ishal daha çok bebeğin beslenmesinden kaynaklanmaktadır. Bebek hazır meyve sularını çok tüketiyorsa bu da ishale neden olabilir. Karışım olarak verilen mamaların doğru hazırlanmaması da ishal nedenidir. Bebekte ishal görüldüğü durumlarda bebeğin yediği gıdalara dikkat edilmelidir. Hazır meyve suları yerine taze sıkılmış meyve suları verilmeli, maması hazırlanırken karışım oranlarına dikkat edilmelidir.
Gıda alerjisi
Gıda alerjilerinde de ishal görülebilir. Bu durumda bebeğin nefes alırken güçlük çekip çekmediği, vücudunda şişmeler (özellikle yüzde ve dudaklarda) olup olmadığına dikkat edilmelidir. Alerjiler tehlikeli bir durumdur. Eğer erken müdahale edilmezse bebeğin anafilaktik şoka girmesine bile neden olabilir. En çok alerji yapan madde glütendir. Bunu için süt ve süt ürünleri verilirken bebek takip edilmelidir.
Zehirlenme
En tehlikeli ishal nedeni zehirlenmedir. Eğer bebek sürekli kusuyor ve ishalse zehirli bir madde yutmuş olabilir. Bu durumda zaman kaybedilmeden hastaneye götürülmelidir. Ülkemizde 114 numaralı telefon hattını arayarak zehirlenme durumlarında destek alınabilir.
Bebeklerde İshalin Tedavisi
İshal tedavisinde en önemli ve unutulmaması gereken nokta sıvı alımıdır. Bebeğe her saat 50-60 ml su içirilmesi önerilir. Anne sütüne ve ya devam sütüne devam edilebilir. Bebeğe verilen gıdalara dikkat edilmelidir. Kutu meyve sularından uzak durulmalı; taze meyve püreleri, sebze, yoğurt, pirinç, ekmek, tahıllar verilebilir. Bebek ne kadar sağlıklı beslenirse ishali o kadar hızlı ve hafif atlatır. Fakat süt ürünleri verilirken dikkat edilmeli alerji belirtileri kontrol edilmelidir.
İshal olan bebeğin bezi sık sık değiştirilmelidir. Eğer olanak varsa ılık su ile bebeğin poposu yıkanabilir. Bezleme yapılmadan önce pişik oluşmaması için bir nemlendirici veyapişik kremi uygulanabilir.
İshalin yanı sıra bebekte kusma, nefes almada güçlük, şişlik, karın ağrısı, ateş, titreme ve dışkıda kan görülüyorsa doktora başvurulmalıdır. Bebek 3 aydan küçükse ishal görüldüğü takdirde hemen doktora götürülmelidir. Eğer 3 aydan büyük ise 24 saat beklenebilir.
Bebekleri ishalden nasıl koruyabiliriz?
Bebeğin ishalden korunması için anneye büyük rol düşmektedir. Bebeğin temizliğine dikkat edilmeli, eller sık sık yıkanmalıdır. Aynı şekilde bebeğin altı değiştirildikten sonra anne ellerini en az 15 saniye boyunca yıkamalı ve yıkarken tırnak aralarını unutmamalıdır. Bebeğin her bulduğunu ağzına götürebileceği özellikle diş çıkarma döneminde eline geçen her cismi ağzına götürüp dişlerini kaşıyacağı unutulmamalıdır. Bebeğe yedirilen gıdaların iyi yıkanmış, etlerin ve yumurtanın iyi pişmiş olduğundan emin olunmalıdır. Yumurtanın kabuğunda salmonella bakterisi bulunur. Anne yumurta elledikten sonra mutlaka ellerini yıkamalıdır.
Hemşire Güzide ŞENCİ
Marmara Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
