Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu nedir?
İdrar yolu enfeksiyonunu tanımlamadan önce idrar yolu yani üriner sistemi bilmek gerekir. Üriner sistem vücudumuzdan zararlı maddeleri uzaklaştıran ve vücudun su dengesinin oluşmasında ana görevi üstlenen sistemdir. Üriner sistemi oluşturan yapılar; böbrekler, üreterler (böbreklerle mesane arasındaki yol), mesane (idrar kesesi ) ve üretradır (idrarı vücuttan dışarı atmamızı sağlayan kanal). İdrar yolu bu organların birbirine bağlanmasıyla oluşan tıpkı bir tünel gibi boşluklu yapıdır. İşte bu yolda meydana gelen iltihaplanma durumuna idrar yolu enfeksiyonu denir.
Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu nedenleri?
- İdrar yolu enfeksiyonunun temel sebebi bakterilerdir. Bebeklerde üriner sisteme bakterinin bulaşmasına en sık neden olan faktör yetersiz ya da yanlış alt temizliğidir. Çünkü bu durum bebeğin dışkısındaki bakterilerin bebeğin üretrasından idrar kesesine girmesine neden olabilir ve idrar yolu enfeksiyonu oluşturabilir. Hatta fark edilmezse böbreklere ulaşıp kalıcı böbrek hasarına bile yol açabilir.
- Yenidoğanların sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmesinin önemli nedenlerinden biri de üriner sistemdeki doğumsal ve fonksiyonel bozukluklardır.
- Yine kan ya da lenf dolaşımıyla idrar yoluna yerleşen mikroorganizmalarında idrar yolu enfeksiyonuna neden olduğu bildirilmiştir.
- İdrar yolu enfeksiyonları kız bebeklerde erkek bebeklerden daha fazla görülür. Bunun nedeni üretranın (idrarı dışarıya atan kanal) uzunluğunun kızlarda daha kısa olmasıdır. Kısa olan bu girişten idrar kesesine mikroorganizmalar kolayca girebilmektedir.
Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu belirtileri?
Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu nasıl anlaşılır?. Bebeklerde görülebilecek belirtiler aşağıdaki gibidir.
Yüksek Ateş, Bulantı, Kusma, İshal, Büyümede gerilik, Beslenmede güçlük, Karında gerginlik, İdrarın kötü kokması, Huzursuzluk, Kilo alımında azalma ve yenidoğanda sarılığının uzamasıdır.
Bazı bebeklerde idrar yolu enfeksiyonları belirti vermeden seyredebilir. Rutin kontroller sırasında yapılan idrar tahlilinde enfeksiyon tesit edilebilir.
Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu nasıl önlenir?
Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonunu önlemede en önemli faktörlerden biri yeterli ve doğru alt temizliğinin yapılmasıdır. Bunun için özellikle kız çocuklarının altı temizlenirken temizliğin yönünün yukarıdan aşağıya doğru olmasına dikkat edilmelidir. Yani temizlik genital bölgeden popoya doğru yapılmalıdır. Ayrıca her bez değişiminde bebeğin altı yıkanmalıdır. Eğer bebeğin altı yıkanamıyorsa kaynamış ılıtılmış suyla ıslatılan pamuklarla yukarıda belirtildiği gibi bebeğin altı temizlenmelidir. Her silme hareketi için ayrı pamuk kullanılmalıdır. Bebekler altını ıslattığında / kakalarını yaptıklarında bebeğin alt temizliği ertelenmemelidir.
Bebeklerin alt temizliğinde şampuan ve sabun gibi maddelerin sürekli kullanılması idrar yolu enfeksiyonuna neden olabilmektedir. Bu nedenle bebek uzun süre köpüklü suya oturtulmamalı ve banyo süreleri kısa tutulmalıdır. Erkek bebeklerin sünnet edilmesi idrar yolu enfeksiyonu riskini azaltır. Bebeklerin anne sütü ile beslenmesi de idrar yolu enfeksiyonlarına karşı koruyucudur. Anne sütü almayan ve ilk 6 aydan sonra idrar yolu enfeksiyonu geçiren bebeklere bol sıvı verilmelidir. Katı gıdalara geçildiğinde (6. Aydan sonra)bebeklerin proteinden zengin beslenmeleri de idrar yolu idrar yolu enfeksiyonuna karşı koruyucudur.
Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu nasıl geçer?
İdrar yolu enfeksiyonundan şüphelenildiğinde ilk adım idrar testi ve idrar kültürünün yapılmasıdır. Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu antibiyotik ile tedavi edilebilir. Bebekten alınan idrar kültürü sonucuna göre doktor uygun antibiyotik tedavisini başlayabilir. Tedavinin önerilen dozda ve önerilen süre ile kullanılması gerekir. Belirtiler ortadan kalktı diye tedavi kesilmemelidir. Düzenli yapılmayan antibiyotik tedavisinde enfeksiyonun tekrarlama olasılığı çok yüksektir. Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu tedavisinde antibiyotiğe ek olarak ateş düşürücü ilaçlar da verilebilir.
Amerikan Pediatri birliği idrar yolu enfeksiyonu geçiren iki yaş altındaki bebeklerde renal ultrason yapılmasını ve idrar yapma sisto-üretogramı yapılmasını önermektedir. Sisto-üretogramı: İdrar yaparken bireylerin üretrasının ve idrar torbasının görüntülenmesi işlemidir.
Sonuç olarak idrar yolu enfeksiyonları bebeklerde ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. Bunlardan biri de enfeksiyonun mesaneden böbreklere sıçraması ve böbrek yetmezliğinin oluşmasıdır. Aileler anlattığımız birkaç önlemle bu sağlık problemlerinin üstesinden gelebilirler.
