Astım Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Astım öksürük, hırıltılı solunum, göğüste sıkışma hissi ve nefes darlığına neden olan uzun vadeli bir durumdur. Bir başka deyişle, akciğer içi hava yollarının geriye dönebilen daralmasıyla kendini gösteren kronik ve inflamatuar bir hava yolu hastalığıdır.

Kronik inflamasyonun temel bileşenlerinden biri artmış hava yolu duyarlılığıdır. Bu şekilde astımlı bir hasta normalde zararsız olan çevresel uyaranlara (özellikle toz, duman, koku) karşı bile duyarlı hale gelir ve ödem, duvar kalınlaşması, mukus artışı ve mukus nedenli tıkaçlar hava yolu daralmasını ortaya çıkarır. Bu daralma da mevsimsel veya günlük değişen hava akımı kısıtlamalarına ve aralıklı astım belirtilerine neden olur.

İçindekiler

Astımda Risk Faktörleri Nelerdir?

Astımın kişide gelişmesini ve ortaya çıkmasını tetikleyen bazı risk faktörleri bulunmaktadır.

Kişisel Faktörler

Genetik Faktörler
Obezite: Kilo alma durumunda salgılanan bazı hormonlar hava yolu fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilmektedir.
Cinsiyet: Astım kadınlarda daha çok görülen bir hastalıktır. Fakat 14 yaşın altındaki erkek çocuklarında kız çocuklarına göre 2 kat fazla görülmektedir.

Çevresel Faktörler

Alerjenler: evin içinde bulunan akarlar, evcil hayvanlar, mantarlar, küf, mayalar, polenler, duman, toz
Enfeksiyonlar: viral üst solunum yolu enfeksiyonları
Mesleksel uyaranlar: iş ortamında maruz kalınan uyaranlar
Sigara dumanı: pasif-aktif içicilik hava yolu fonksiyonlarının azalmasını hızlandırır.
Beslenme: bazı doymamış yağ asitlerinin ve fazla işlem görmüş gıdaların alımının artması, antioksidan alımının azalması gibi risk faktörleri astımı tetikler.

Astım Belirtileri Nelerdir?

Kuru ve inatçı öksürük (özellikle geceleri veya sabaha karşı)
Hırıltı
Nefes darlığı
Göğüs sıkışması, ağrı veya göğüste basınç hissetme
Balgam
Sık nefes alıp verme

Eğer astım aktiviteye bağlı ortaya çıkıyorsa, astım belirtileri egzersiz bittikten 5-10 dakika sonra başlar ve 30-45 dakika içinde son bulur.

Astım Tanısı Nasıl Konur?

Astım tanısını koyabilmek için öncelikle astım belirtilerinin kişide mevcut olup olmadığına bakılır. Ailede astım öyküsü veya alerjik hastalıkların bulunması da astım tanısı koyarken sorgulanması gereken bulgulardır. Belirtiler; değişkenlik gösteriyorsa, çeşitli nedenlerle tetikleniyorsa, özellikle sabaha karşı ya da geceleri artış gösteriyorsa sonuçta uygun astım tedavisine yanıt veriyorsa astım tanısı düşünülür.

Kesin klinik tanıyı koyabilmek için, hastaya fizik muayene ve akciğer fonksiyon testleri yapılması gerekmektedir.

Fizik Muayene: Astımda en çok görülen fizik muayene bulgusu hışırtılı solunum sesidir. Bu durum hava yolu tıkanıklığı olduğunu göstermektedir. Fizik muayene sırasında kişinin her derin soluk alması arkasından öksürük gözleniyorsa artmış hava yolu duyarlılığından söz edilir. Şiddetli astım atakları olan kişilerde sessiz akciğer diye tabir edilen hava akımı azalmasına bağlı hırıltılı solunum görülmeyebilir. Bu tip hastalarda siyanoz (morarma), konuşma güçlüğü, interkostal çekilmeler, taşikardi gibi fizik muayene bulguları gözlenebilir.

Akciğer Fonksiyon Testleri: solunum testlerinde ise FEV1/FVC oranının 0.75 0.80’den düşük olması hava akımının kısıtlı olduğunu göstermektedir.

Astım Nasıl Tedavi Edilir?

Çevresel Kontroller: Tetikleyici ajanlar olan sigara parfüm deterjan aerosollü keskin kokulardan kaçınılması gerekmektedir. Ayrıca hava kirliliğinin çok olduğu günlerde dışarı çıkılmamalıdır. Hastaya alerji testi yapılmalı ve bu sonuç doğrultusunda alerjenlerle kesinlikle temasından kaçınılmalıdır.
İlaç Tedavisi: Doğrudan hava yollarına içine çekme şeklinde uygulama esasına dayanmaktadır. Genelde semptomlara yönelik (ödem, kızarıklık) tedavi ile birlikte bronş daralmasını giderici olmak üzere uygulanmaktadır. Tetikleyici sebepler arasında saydıklarımız alerjenlere karşı ilaçlarda beraberinde kullanılabilmektedir.